Richard Foreman’s Theater and Giorgio Agamben’s Inoperative Potentiality
Document Type : علمی - پژوهشی
Abstract
این مقاله جستاری است بر نقش زبان در تئاتر ریچارد فورمن از زاویهی «کودکی» و «بالقوگی» در اندیشهی سیاستی جورجو آگامبن. زبانی که فورمن در اجراهایش برای بازیگران به ارمغان میآورد، مقابل ارجاع و دلالت به دنیای پیرامون میایستد و آن چه را که تجربهناپذیر و بیاننشدنی است به صحنه میکشد. هر آنچه بازیگران از آن سخن میرانند، یا به عبارت بهتر، به کلام درمی-آورند، در پیکرهی زبان و نظام ارجاع نمیگنجد و این است تجربهی کودکی و بالقوگی ناب از منظر آگامبن. کودکی، پویایی حاصل از بودن در «میانگی» بین زبان و آوا، گفتمان و صدا است و هیچ گاه به یکی از این دو بسنده نمیکند. از این رو، دیالوگها نه به تکگوییهای مهمل، بلکه به دنیایی ماسوای دنیای ملموس و دلالتپذیر و از قبل تجربه شده اشاره میکنند که در آن تماشاگران دستخوش نوعی از «نادانستن» و یا «بیدانشی» خاصّ کودکی میشوند. این تجربهی نوین از زبان و مادهّاش، یعنی تجربهی رخ-دادن زبان و نه دنیای بیرون و ارجاعاتش، بالقوگی دلپذیری را در اختیار تماشاگران قرار میدهد. این بالقوگی، از نگاه آگامبن، ناب-ترین و حقیقیترین تجربهی سیاسی است که انسان میتواند از آن بهره ببرد. بالقوگی، به معنای پایداری مقابل بالفعلهای قدرت، میتواند خاستگاه هنری «ناکارآرا» باشد که هرگز اسیر به فعل درآمدنهای نظامهای حاکم نمیشود و در کودکی و رنگارنگ توانش استوار باقی میماند.