نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

• مریم مرادی
• علی مداینی اول

چکیده

در نشانه‌های یک جمله برای تجزیه و تحلیل دستوری متنی که از جملات ساخته می-شود، ساختار ظاهری و دستوری دارای اهمیت است. برخی از نشانه‌های ظاهری جملات از یک سری ویژگی‌های دستوری با معنایی خاص برخوردارند؛ این نشانه‌های ظاهری به افرادی که زبان روسی را بمدد دستور فرا می‌گیرند، کمک می‌کند تا به معنای مورد نظر جمله پی‌ببرند. این نشانه‌ها سازندة ساختارهایی متفاوتند برای بیان رویدادهای گوناگون. طبق این الگو‌های ساختاری می‌توان جملات متنوع بی‌شماری را ساخت که همگی می‌توانند دارای ظاهر یکسان ‌باشند. برای بیان اجزای تشکیل‌دهندۀ شمای ساختاری جمله از نشانه‌های اختصاری و حروف لاتین برای نام بردن از بخش‌های مختلف اقسام گفتار و عناوین برخی از شکل‌های کلمه استفاده می‌شود. به عنوان مثال: Vf شکل صرفی فعل (از واژۀ لاتین verbum finitum)؛ Vf3s حالت سوم شخص مفرد فعل (از واژۀ لاتین singularis) و غیره. همچنین ضروری است به وجود مفاهیم زبانی توجه کنیم که سلسله‌وار به‌هم پیوسته‌اند و نه تنها توسط الگوی نحوی جمله مطرح می‌شوند، بلکه از طریق رابطۀ متقابل الگوی نحوی جمله با معنای لغوی کلماتی بروز می‌یابند و به هنگام تشکیل یک جمله هرکدام جایگاه مشخصی را به لحاظ نحوی در آن جمله اشغال می‌کنند. بیان حالت یکی از این مفاهیم است که بازتاب گسترده‌ای در ساختارهای نحوی تک‌ظرفیتی جملات روسی دارد. در این مقاله به بررسی آن دسته از شماهای ساختاری تک‌ظرفیتی می‌پردازیم که گزارۀ نحوی جمله در آنها بیانگر حالتی از نهاد منطقی جمله است و گاهی نیز محذوف می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• شمای ساختاری
• جملۀ تک‌ظرفیتی
• نهاد منطقی
• چارچوب معنایی
• ترکیب
• گزارۀ نحوی
• عناصر ساختاری ـ معنایی