فئودور میخائیلویچ داستایوسکی را بنیانگذار رمانهای روانشناسانه دانسته‌اند. گرایشات مذهبی و عرفانی ویژه و دور از واپسگرایی داستایوسکی چهره ادبیات او را رنگی یگانه بخشیده است. این نوشتار نگاهی به بافت هرمنوتیک پخته‌ترین رمان او دارد که سه ماه پیش از مرگش انتشار یافت، و تلاش دارد با واکاوی زندگی نویسنده به ژرفای نگرش دینی او راه یابد. بازیگران درام برادران کارامازوف شارحان اندیشه‌های فلسفی زمان وی و نمایندگان گرایشات متضاد درون انسانند. شناخت ژرف داستایوسکی از شریعت عیسی او را به پیچیدن قبایی روسی بر تن کتاب مقدس و نشاندن ردایی از نگرش مسیحی بر شانة روایتش از جامعة روس توانا ساخته. برادران کارامازوف نان طلبیدن کلیسا از دیانت را به چالش می کشد، و همزمان ناتوانی ملحدین را در دستیابی به یوتوپیایی خالی از خدا آشکار می‌سازد.
)