بازخوانی مدرنیستی و پسامدرنیستی اسطوره‌های دگردیسی‌های اوید در رمان جهان آخر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی، تهران/ آلمان

چکیده

 یکی از خلاقانه­ترین نمونه­های بازخوانی اسطوره در ادبیات آلمانی­زبان رمان جهان آخر اثر نویسندۀ اتریشی کریستف رانس­مایر است که در آن اسناد تاریخی دربارۀ زندگی شاعر ملی رُم باستان اوید و بن­مایه­های کتاب دگردیسی­های او در قالب پیرنگ مدرنی بازنمایی شده­اند. رانس­مایر روایت­های کهن را با تجربه­های زیستی و تفکر انتقادی جهان معاصر درهم آمیخته و در اسطوره و روایت تاریخی نشانه­های انحطاط همه­جانبه­ای را مشاهده کرده است که به باور وی از ویژگی­های تمدن امروز بشر به­شمار می­رود. مقالۀ حاضر روش­های بازخوانی اسطوره­های اوید در جهان آخر و درونمایۀ فلسفی و اجتماعی رمان جهان آخر را در کانون توجه قرار داده و کوشیده است، ویژگی­های مدرنیستی و پسامدرنیستی این اثر را از یکدیگر متمایز کند و به بوتۀ نقد بگذارد. بر اساس یافته­های این پژوهش، هرچند این رمان با نشانه­پردازی­های سیال و بازی بینامتنی با سوژه­های کهن و نیز با استفاده از تکنیک­های روایی متنوعی از جمله جهش میان زمان­ها و مکان­های گوناگون به نوشتار پسامدرنیستی نزدیک شده است، اما درونمایۀ شماری از روایت­ها که رانه­های ویرانگر آدمی و پسامدهای اجتماعی "عقلانیت ابزاری" در دوران معاصر را به گونه­ای تلویحی نقد کرده­اند، با الگوهای فکری رمان مدرن هم­سویی بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modern and Postmodern Reinterpretation of Ovid’s Myths of Metamorphosis in the Novel The Last World

نویسنده [English]

  • Narjes Khodaee
shahid Beheshti University Tehran/ Germany
چکیده [English]

Christoph Ransmayer’s novel The Last World is a successful example of the creative reinterpretation of myths. The novel has a dynamic plot, mixes the historical sources about the life of the Roman poet Ovid with borrowed motifs from Metamorphoses, and alternates between premodern and modern time levels and worlds. In myth and the history of civilization, the author observes the same destructive forces and phenomena of decay that point to present conditions and future catastrophes. The present essay has examined the peculiar mixture of reception and appropri- ation of the old myths in Ransmayer’s The Last World, as well as their creative reference to the concept of the historical novel. Besides, the philosophical and so- cial aspects of the work have been discussed to relevant theoretical debates. When examining the content-related and formal aspects of the Last World, different nar- rative strategies could be shown: While the intertextual play with known narrative materials, the variable recoding of mythical symbols and the mixing of various spatial and temporal levels can be understood as postmodern traits, this novel has different characteristics characteristic features that mark a closeness to modern works, especially when the novel in impressive pictures and stories thematizes the increase in destructive potentials in cultural history or subliminally criticizes the devastating consequences of instrumental reason in the present.

کلیدواژه‌ها [English]

  • اسطوره
  • بازخوانی
  • مدرن
  • پسامدرن
  • دگردیسی
  • انحطاط
- Anz, Thomas. „Spiel mit der Überlieferung“. In: Die Erfindung der Welt. Zum Werk Christoph Ransmayr. Hrsg. von Uwe Wittstock. Frankfurt am Main: Fischer, 1997: S. 120-132.
- Epple, Thomas. Christoph Ransmayr, Die letzte Welt. Interpretation von Thomas Epple. 1. Aufl., München: Oldenburg, 1992.
- Geppert, Hans Vilmar. Der historische Roman. Geschichte umerzählt. Tübingen: Narr Francke, 2009.
- Grimm, Florian. Reise in die Vergangenheit. Tendenzen des postmodernen Geschichtsromans. Fankfurt; Berlin: Peter Lang, 2006.
- Horkheimer, Max und Adorno, Theodor W. Dialektik der Aufklärung. Philosophische Fragmente. 11. Aufl., Frankfurt am Main: Fischer, 1988.
- Horkheimer, Max. Zur Kritik der instrumentellen Vernunft. Frankfurt am Main: Fischer, 1974.
- Hutcheon, Linda. „Intertextuality, Parody and the Discourse of History“. In: Postmodern Literature. Translated by Payam Yaydanjoo. Tehran: Markaz, 2002: S. 275-301.
- Lyotard, Jean-François. „Universal History and Cultural Differences”. In. Towards the Postmodern. Translated by Payam Yaydanjoo. Tehran: Markaz, 2002: S. 214-232. 
- Lyotard, Jean-François. Das Postmoderne Wissen, ein Bericht. Wien: Passagen Verlag, 1999.
- MacHale, Brian. Postmodernist Fiction. Translated by Ali Massoumi, Terhran: Ghoghnoos, 2013.
- Friedrich Nietzsche. Also sprach Zarathustra. 7. Aufl., Baden-Baden: Insel Verlag, 1982.
- Ransmayr Christoph. The Last World. Translated by Mahmmoud Haddadi, Tehran: Pariyan, 2014.
- Ransmayr, Christoph. Die letzte Welt. Frankfurt am Main: Fischer, 1991.
- Wittstock, Uwe (Hg.). Die Erfindung der Welt. Zum Werk Christoph Ransmayr. Frankfurt am Main: Fischer.1997.
- Zima, Peter V. „Diskurse der Negativität von Mallarmé und Valéry zu Adorno und Lyotard “. In: Arcadia, Bd. 33, Heft 1, 1998: S. 285-311.