مقاله مروری
علیرضا ولیپور؛ رضوان حسن زاده
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
میان مضاف و مضاف الیه در زبان فارسی، روابط گوناگون و متفاوتی از قبیل مالکیت، همانندی، بیان نوع و جنس، اختصاص برقرار می شود. ترکیبات اضافی زبان فارسی با این مفاهیم، دارای معادلهای مختلفی در زبان روسی میباشند که مهمترین و پربسامدترین آنها متمم اسمِ هماهنگ و ناهماهنگ (согласованное и несогласованное определение) در زبان روسی می ...
بیشتر
میان مضاف و مضاف الیه در زبان فارسی، روابط گوناگون و متفاوتی از قبیل مالکیت، همانندی، بیان نوع و جنس، اختصاص برقرار می شود. ترکیبات اضافی زبان فارسی با این مفاهیم، دارای معادلهای مختلفی در زبان روسی میباشند که مهمترین و پربسامدترین آنها متمم اسمِ هماهنگ و ناهماهنگ (согласованное и несогласованное определение) در زبان روسی می باشد. در پژوهش حاضر به بررسی ماهیت و انواع ترکیبات اضافی (مضاف و مضاف الیه) زبان فارسی و بررسی بیان مفاهیم مالکیت، همانندی، نوع و جنس در ترکیبات اضافی زبان فارسی در مقایسه با روشهای بیان آنها در زبان روسی پرداخته می شود و به کمک مثالهای متعدد، روش های بیان این نوع روابط نحوی در زبان روسی بصورت تطبیقی مشخص می شود.
مقاله مروری
مهرگان نظامیزاده
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
شاید جا به جایی کانون توجه ـ از محتوا به قالب ـ که بیشک در ارتباط با نگرش پوزیتویستی اواخر قرن نوزدهم فرانسه روی میدهد دلیل اصلی تحول رماننویسان این سرزمین در واگذاشتن سبک بالزاک به منظور جستجوی شکلهای جدید رمان بوده باشد. نویسندگان و شعرای پارناسی با طرح اصل هنر برای هنر از سوی تئوفیل گوتیه، پیش از همه، تعالی هنری را در نفی حصارهای ...
بیشتر
شاید جا به جایی کانون توجه ـ از محتوا به قالب ـ که بیشک در ارتباط با نگرش پوزیتویستی اواخر قرن نوزدهم فرانسه روی میدهد دلیل اصلی تحول رماننویسان این سرزمین در واگذاشتن سبک بالزاک به منظور جستجوی شکلهای جدید رمان بوده باشد. نویسندگان و شعرای پارناسی با طرح اصل هنر برای هنر از سوی تئوفیل گوتیه، پیش از همه، تعالی هنری را در نفی حصارهای تعریف شدهی آن شناسایی کردهاند.
لازمهی چنین تفکری حذف هویت فردی هنرمند است؛ هویتی که به هر حال متاثر از محیط اجتماعی و دورهی تاریخی اوست. راه گریز از واقعیتهای اسارت بار را مکتب سورئالیسم و شکست آخرین برج وباروی من درون را مکتب اگزیستانسیالیسم به وی میآموزد. با این حال، انسان آزاد و رها در معراج زیبایی هیچ گونه تعهدی را حتی از نوع اگزیستانسیالیستیاش برنمیتابد. مرگ خداوند در غرب این بار مرگ انسان را نیز درپی دارد تا هنر به مثابه زیبایی بدون هیچ گونه تفسیر و توصیفی بیرونی پدیدار گردد. رمان نو به عنوان سرگذشت چنین تجربهای چگونه، با تجرید هنر و عریان ساختنش از هرگونه پیرایه و قید و بندی، آرایههای ذاتی آن را متجلی میسازد؟ وجوه افتراق و نقطهی مشترک سبک نویسندگان رمان نو در پدیدار ساختن زیبای پنهان در کجاست؟
مقاله مروری
مریم مرادی؛ علی مداینی اول
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
در نشانههای یک جمله برای تجزیه و تحلیل دستوری متنی که از جملات ساخته می-شود، ساختار ظاهری و دستوری دارای اهمیت است. برخی از نشانههای ظاهری جملات از یک سری ویژگیهای دستوری با معنایی خاص برخوردارند؛ این نشانههای ظاهری به افرادی که زبان روسی را بمدد دستور فرا میگیرند، کمک میکند تا به معنای مورد نظر جمله پیببرند. این نشانهها ...
بیشتر
در نشانههای یک جمله برای تجزیه و تحلیل دستوری متنی که از جملات ساخته می-شود، ساختار ظاهری و دستوری دارای اهمیت است. برخی از نشانههای ظاهری جملات از یک سری ویژگیهای دستوری با معنایی خاص برخوردارند؛ این نشانههای ظاهری به افرادی که زبان روسی را بمدد دستور فرا میگیرند، کمک میکند تا به معنای مورد نظر جمله پیببرند. این نشانهها سازندة ساختارهایی متفاوتند برای بیان رویدادهای گوناگون. طبق این الگوهای ساختاری میتوان جملات متنوع بیشماری را ساخت که همگی میتوانند دارای ظاهر یکسان باشند. برای بیان اجزای تشکیلدهندۀ شمای ساختاری جمله از نشانههای اختصاری و حروف لاتین برای نام بردن از بخشهای مختلف اقسام گفتار و عناوین برخی از شکلهای کلمه استفاده میشود. به عنوان مثال: Vf شکل صرفی فعل (از واژۀ لاتین verbum finitum)؛ Vf3s حالت سوم شخص مفرد فعل (از واژۀ لاتین singularis) و غیره. همچنین ضروری است به وجود مفاهیم زبانی توجه کنیم که سلسلهوار بههم پیوستهاند و نه تنها توسط الگوی نحوی جمله مطرح میشوند، بلکه از طریق رابطۀ متقابل الگوی نحوی جمله با معنای لغوی کلماتی بروز مییابند و به هنگام تشکیل یک جمله هرکدام جایگاه مشخصی را به لحاظ نحوی در آن جمله اشغال میکنند. بیان حالت یکی از این مفاهیم است که بازتاب گستردهای در ساختارهای نحوی تکظرفیتی جملات روسی دارد. در این مقاله به بررسی آن دسته از شماهای ساختاری تکظرفیتی میپردازیم که گزارۀ نحوی جمله در آنها بیانگر حالتی از نهاد منطقی جمله است و گاهی نیز محذوف میباشد.
مقاله مروری
سیما فرشید؛ بیتا دارابی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
ژاک لاکان، روانکاو مشهور فرانسوی معتقد است که روان انسان براساس الگویی سهگانه (خیالی، نمادین و واقع) شکل میگیرد که با تجزیه و تحلیل آن میتوان به شکلگیری ضمیر ناخودآگاه و همچنین تفسیر کنش و واکنشهای آدمیان پرداخت. او همچنین بر این باور است که شکلگیری سه نظم «خیالی»، «نمادین» و «واقع» در ضمیر ناخود آگاه بسیار متاثر از نقش و ...
بیشتر
ژاک لاکان، روانکاو مشهور فرانسوی معتقد است که روان انسان براساس الگویی سهگانه (خیالی، نمادین و واقع) شکل میگیرد که با تجزیه و تحلیل آن میتوان به شکلگیری ضمیر ناخودآگاه و همچنین تفسیر کنش و واکنشهای آدمیان پرداخت. او همچنین بر این باور است که شکلگیری سه نظم «خیالی»، «نمادین» و «واقع» در ضمیر ناخود آگاه بسیار متاثر از نقش و رفتار «دیگری» در تکامل ذهنی انسان است. در این مقاله مفهوم «دیگری» و تاثیر آن بر شکلگیری نظمهای سهگانهی ذهنی شخصیتهای نمایشنامهی سیرطولانی روز در شب اثر یوجین اونیل و همچنین واکنش این شخصیتها نسبت به جهان پیرامون به مثابه نمود بیرونی ضمیر ناخودآگاهشان مورد بررسی قرارمیگیرد. با تحلیل واکنشهای نامعقول و نابهنجاریهای جسمی و روانی این شخصیتها از جمله اعتیاد، میخوارگی و احساس گناه خواهیم دید که اونیل چگونه احساس حقارت، فقدان و امیال شخصیتهای این نمایشنامه را به تصویر میکشد تا نشان دهد که این معضلات نشأت گرفته از احساسات و افکار سرکوب شدهای است که در نتیجهی تضاد بین اخلاقیات تعریف شده از سوی «دیگری بزرگ» و تمایلات درونی شخصیتها شکل گرفته است.
مقاله مروری
وحید غلامی؛ کیان سهیل
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
در این مقاله، با بررسی محتوایی و ساختاریِ رمان دلبند نوشتهی تونی موریسون، رابطهی دیالکتیک هویت فردی و گروهی سیاهپوستان بررسی گردیدهاست. داستان این رمان تلاش بردهداران در جهت اعمال خشونت علیه سیاهپوستان و استثمار آنان است. بردهداران میکوشند تا با اعمال زور و اجبار و جدا کردن افراد از خانواده و نزدیکانشان، بردگان را از ...
بیشتر
در این مقاله، با بررسی محتوایی و ساختاریِ رمان دلبند نوشتهی تونی موریسون، رابطهی دیالکتیک هویت فردی و گروهی سیاهپوستان بررسی گردیدهاست. داستان این رمان تلاش بردهداران در جهت اعمال خشونت علیه سیاهپوستان و استثمار آنان است. بردهداران میکوشند تا با اعمال زور و اجبار و جدا کردن افراد از خانواده و نزدیکانشان، بردگان را از احساس تعلق به جامعهی خویش و پذیرش نقش و مسئولیت در قبال آن محروم سازند. هدف از این محرومیت سلب هویت افراد و اختلال درهدفمندی و اراده آنان است. درمقابل، بردگان میکوشند تا با پیوستگی دلها و درمیان گذاشتن خاطرات، سرگذشت، و افکار و احساسها و حتی با احضار ارواح مردگان خویش، پارههای اجتماع از هم گسیختهی خویش را پیوند زنند تا بتوانند تصویر و معنای زندگی خویش را در آن آینهی بزرگ ببینند. این دیالکتیک فرد و جامعه به مضمون اصلی رمان تبدیل شده است. ساختار روایی رمان نیز این مضمون را به خوبی نشان میدهد. روایت نیز کاری گروهی است و از زبان افراد زیادی بیان میشود. همزمان که افراد سیاهپوست یکییکی به گروه میپیوندند و سرگذشت و افکار و احساسات خویش را درمیان میگذارند، خود روایت نیز ـ که بهنوعی تاریخنگاری و سند هویتی این قوم است ـ اندک اندک شکل میگیرد. راویان، که گاه از یکدیگر تمییزناپذیرند، روایت یکدیگر را کامل کرده و معنا میبخشند، تا وابستگی هوبتی متقابل خویش را به نمایش بگذارند.
مقاله مروری
محمّد غفّاری؛ امیرعلی نجومیان
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
«گفتمان غیرمستقیمِ آزاد» یکی از رایج ترین و در عین حال، بحث انگیزترین شیوه های بازنمود گفتار و اندیشۀ شخصیت ها در ادبیات داستانی بوده است. پیشینۀ کاربرد آن در ادبیات غرب به سده ها پیش بازمی گردد، اما اوج رواج آن در سال های آغازینِ سدۀ بیستم بود که از آن به دورۀ مدرنیسم تعبیر می شود. جستار حاضر این شگرد سبکی ـ روایتی را معرفی و کاربرد ...
بیشتر
«گفتمان غیرمستقیمِ آزاد» یکی از رایج ترین و در عین حال، بحث انگیزترین شیوه های بازنمود گفتار و اندیشۀ شخصیت ها در ادبیات داستانی بوده است. پیشینۀ کاربرد آن در ادبیات غرب به سده ها پیش بازمی گردد، اما اوج رواج آن در سال های آغازینِ سدۀ بیستم بود که از آن به دورۀ مدرنیسم تعبیر می شود. جستار حاضر این شگرد سبکی ـ روایتی را معرفی و کاربرد آن را در داستان های مدرنیستی و پیشامدرنیستی بررسی می کند. در آغاز، چیستیِ این گونه از گفتمان، ویژگی ها، و کارکردهایِ آن را شرح داده ایم. سپس، قطعه-هایی از چند اثر مدرنیستی و پیشامدرنیستی را با توجه به این شگرد تحلیل و اثرهای حاصل از به کارگیری آن را تشریح کرده ایم. در ضمنِ این تحلیل ها، بحث کرده ایم که دو کارکرد نخستینِ گفتمان غیرمستقیم آزاد در متن های داستانی عبارت اند از: ایجاد همدلی در خواننده با شخصیت مورد نظر و آفرینش ابهام و چندآوایی در متن. در پایان، تفاوت گفتمان غیرمستقیم آزاد را در این دو سبکِ داستان نویسی نشان می دهیم و به این نتیجه می رسیم که، به رغم تفاوتهای موجود، در هر دوی آنها این شگردْ ابزاری است کارامد برای بازنمود دنیای درونیِ شخصیت های داستانی، و آگاهی از آن برای خوانندگانِ روایت-های داستانی بایسته است. از این رو، در آموزش ادبیات داستانی و نقد داستان، این ابزارِ سبکی ـ روایتی و شگردهای همسان باید مورد توجهی ویژه قرار بگیرند.
مقاله مروری
علی عباسی؛ سمانه طغیانیریزی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
در آثار لوکلزیو درونمایهی تبعید و افقهای جدید به شکل مستقیم با هم مربوط هستند. همچنان که در نظریه میشکل کولو موتیف تبعید به موتیف افق نزدیک میشود در آثار لوکلوزیو نیز مفهوم عبور از افق ـ مرز وجود دارد و میتوان بازنمودهای آن مثل جابجایی، مهاجرت، تبعید و کوچ را مشاهده کرد. مفهومی که به زایش نوعی تمایل به مهاجرت در زمان و مکان منجر ...
بیشتر
در آثار لوکلزیو درونمایهی تبعید و افقهای جدید به شکل مستقیم با هم مربوط هستند. همچنان که در نظریه میشکل کولو موتیف تبعید به موتیف افق نزدیک میشود در آثار لوکلوزیو نیز مفهوم عبور از افق ـ مرز وجود دارد و میتوان بازنمودهای آن مثل جابجایی، مهاجرت، تبعید و کوچ را مشاهده کرد. مفهومی که به زایش نوعی تمایل به مهاجرت در زمان و مکان منجر میشود. مهاجرتی که درواقع نوعی عبور از هر مرز جداکننده است، عبور به امید حذف مرزها و رسیدن به دنیایی بهتر در جایی در دور دست، تمایلی که انسان را به رفتن میخواند. رفتن و عبور از مرزهای جغرافیایی، مکانی، زمانی، درون و بیرون، و تمام آنچه میتواند آستانهی خوشبختی و پیشرفت تلقی شود.
مقاله مروری
شیده احمدزاده؛ نعیمه طباطباییلطفی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
مفهوم زمان و ارتباطناگزیر آن با خاطره، از دیر باز دغدغهی ذهنی بشر بوده است. نظریه نسبیت انیشتین، انقلابی شگرف در مفهوم زمان ایجاد نمود و زمان را از کمیتی ثابت و عینی به مفهومی متغیر و فردی بدل ساخت. وجود نظامهای متنوع زمانی، از جمله زمان تاریخی، اجتماعی، داستانی و فردی، سیستم زمانی خطی و ثابت نیوتنی را به چالش کشیده است و دریچهای ...
بیشتر
مفهوم زمان و ارتباطناگزیر آن با خاطره، از دیر باز دغدغهی ذهنی بشر بوده است. نظریه نسبیت انیشتین، انقلابی شگرف در مفهوم زمان ایجاد نمود و زمان را از کمیتی ثابت و عینی به مفهومی متغیر و فردی بدل ساخت. وجود نظامهای متنوع زمانی، از جمله زمان تاریخی، اجتماعی، داستانی و فردی، سیستم زمانی خطی و ثابت نیوتنی را به چالش کشیده است و دریچهای ماورای نظام بیانعطاف زمانی میگشاید. ادبیات داستانی هم از این موضوع مستثنی نمیباشد و عمیقاً تحت تاثیر نظریه نسبیت انیشتین قراردارد و در این میان بازخوانی خاطرت به ابزاری برای درنوردیدن زمان خطی و دستیابی به حقایق فردی بدلگشت که در قالب انگارههای فرهنگی و تاریخی معنا مییافت. این مقاله بر آن است تا به مطالعه تقابلی ارتباط پیچیده زمان و خاطره در رمان هزاران راز نهان نوشته امیتان، نویسنده چینیتبار آمریکایی و رمان فرزند زمان نوشته ایان مک ایوان، نویسنده انگلیسی بپردازد. لازم به ذکر است که خاطره و زمان، همانند دیگر مباحث اجتماعی، در بستری از فرهنگ معنا مییابند و نویسندگانی با فرهنگ ها و نگرش های متفاوت، به این مقوله با دیدی متفاوت مینگرند و چگونگی معنا بخشی پدیدههای مختلف، ارتباط مستقیم با شیوه نگرش آنان دارد.
مقاله مروری
بختیار سجادی؛ سمیه قربانی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
فلسفهی پسامدرنیستی تاریخ با زیر سوال بردن پیشفرضهای اساسی فلسفههای روشنگری و مدرنیستی که در طول سدههای متمادی به عنوان دیدگاه غالب و تعریف کننده تاریخ و مفهوم و کارکرد آن در حوزه علوم انسانی تلقی میشد، سعی در ارائهی رویکردی جدید به مسئلهی تاریخ با تأکید بر هستیشناسی آن دارد. در این میان میتوان به فلسفه پساساختارگرایانهی ...
بیشتر
فلسفهی پسامدرنیستی تاریخ با زیر سوال بردن پیشفرضهای اساسی فلسفههای روشنگری و مدرنیستی که در طول سدههای متمادی به عنوان دیدگاه غالب و تعریف کننده تاریخ و مفهوم و کارکرد آن در حوزه علوم انسانی تلقی میشد، سعی در ارائهی رویکردی جدید به مسئلهی تاریخ با تأکید بر هستیشناسی آن دارد. در این میان میتوان به فلسفه پساساختارگرایانهی منتقدینی همچون هیدن وایت و میشل فوکو در میان دیگران اشاره کرد. وایت به ویژه با پیشنهاد مفهوم تعالی تاریخی پارادایمهای اساسی رویکرد روشنگری/مدرنیستی تاریخ را به چالش کشیده و آنها را ناکافی و غیر قابل اعتماد میداند. همزمان با ظهور چنین دیدگاههای پساساختارگرایانهای، فراداستان تاریخنگارانه نیز با برهم زدن مرزهای مشخص بین تاریخ و داستان و نیز با استفاده از تکنیکهای روایی خاص خود سعی در ارائهی رویکردی بازبینانه و انتقادی به مسئلهی تاریخ دارد. در این مقاله تلاش شده است ضمن بررسی و مقایسهی اصول تاریخنگاری روشنگری/مدرنیستی و پسامدرن، به چگونگی ظهور فلسفهی پسامدرن تاریخ در رمان مامبو جامبو اثر نویسندهی آمریکایی ایشمائیل رید پرداخته شود. مطالعه حاضر درپی آن است تا با تکیه بر نظریات وایت، فیلسوف پساساختارگرای تاریخ، و نیز به منظور تبیین نقش رید در برهمزدن قراردادهای رمان تاریخی کلاسیک به خوانش رمان مذکور بپردازد.
مقاله مروری
رعنا رئیسی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
در این مقاله به بررسی نقش زبان مادری در یادگیری زبانبیگانه پرداختهایم. استفاده از زبان مادری با تاریخچه یادگیری زبانبیگانه پیوندی تنگاتنگ دارد، ولی به علت به کارگیری نادرست در روش دستور ـ ترجمه مدتی طولانی کنار گذاشته شده بود و اکثر صاحبنظران بر لزوم یک زبانه برگزار شدن کلاسهای زبان تاکید میکردند، اما اخیراً دوباره زمزمههایی ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی نقش زبان مادری در یادگیری زبانبیگانه پرداختهایم. استفاده از زبان مادری با تاریخچه یادگیری زبانبیگانه پیوندی تنگاتنگ دارد، ولی به علت به کارگیری نادرست در روش دستور ـ ترجمه مدتی طولانی کنار گذاشته شده بود و اکثر صاحبنظران بر لزوم یک زبانه برگزار شدن کلاسهای زبان تاکید میکردند، اما اخیراً دوباره زمزمههایی به گوش میرسد که بر لزوم استفاده از زبان مادری در این حیطه تاکید میکنند، زیرا زبان مادری تنها زبانی است که انسان میآموزد، بدون اینکه زبان دیگری بداند و همین زبان است که احساسها و افکار زبانآموز را تعیین میکند و به همین علت نمیتوان آن را از کلاس آموزش زبان حذف کرد. افزون بر این، زبان مادری در مراحل نخست یادگیری با بهرهگیری از فهم بهتر دروندادهای زبانی، در یادگیری معانی و دستور زبان بسیار سودمند است.
مقاله مروری
بابک اشرفخانی
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
هدف از مقاله حاضر شناساندن «تئاتر عقلانی» باند و «شگرد تعرّض» در تئاتر وی، به مثابه واکنش به رخدادهای تئاتری در عصرِ وی و جنبشهای دهه شصت اروپا است. اما از آنجا که وی متعلق به همان سنتِ انقلابی برتولت برشت در آلمان بوده و یکی از پیروان تئاتر مارکسیستی به شمار میرود، بررسی درامِ باند در سایه راهکارهای برشت به این شناخت کمک میکند. ...
بیشتر
هدف از مقاله حاضر شناساندن «تئاتر عقلانی» باند و «شگرد تعرّض» در تئاتر وی، به مثابه واکنش به رخدادهای تئاتری در عصرِ وی و جنبشهای دهه شصت اروپا است. اما از آنجا که وی متعلق به همان سنتِ انقلابی برتولت برشت در آلمان بوده و یکی از پیروان تئاتر مارکسیستی به شمار میرود، بررسی درامِ باند در سایه راهکارهای برشت به این شناخت کمک میکند. باند، به همان دلیلی که برشت، زیرساختِ نظریه ارسطویی را در مورد تئاتر دراماتیک بر هم میریزد و در مقابل سبکِ طبیعتگرای تئاترِ استانیسلاوسکی قد علم میکند، رمانتسیسمِ هشیارِ خود را به خدمتِ دیالکتیکِ برشت میگیرد تا موضعی نقّادانه به ساختارِ نمایشهایش ببخشد. بخش نخست این مقاله به ماهیتِ فرایند تعلیم ـ یکی از ارکانِ تئاترِ روائی ـ و تاکتیکهای تأثیرگذار در تئاتر این دو نمایشنامهنویس میپردازد. بخش دوم مسائلِ مربوط به تعاملِ تاریخ و ادبیّات را از منظرِ این دو بررسی میکند. بخش سوم یا گفتمانِ تئاتری باند با شکسپیر، به یکی از محوریترین نمایشهای باند، به نام بینگو، میپردازد و با اشاره به زندگیِ نمایشنامهنویس نامدار عصرِ رنسانس (شکسپیر)، چگونگی تلفیق عناصر فرهنگی گذشته و امروز را بررسی میکند و بر تعاملِ بین ادبیات و تاریخ صحّه میگذارد. بخش چهارم، «تئاتر عقلانی» باند و «شگرد تعرّض» در تئاتر وی را در راستای ویژگیهای تئاترِ روائی برشت میشناساند و اینکه چگونه خلقِ تئاترِ عقلانی پیدایشِ ضدگفتمانی است که با پیشفرضهای دراماتیکی برشت از قبیل فاصلهگذاری و درگیری احساسی مخاطب در تضاد است. این نوشتار در پایان نتیجه میگیرد که «تئاتر عقلانی» ابزاری متعهد برای اصلاحِ جامعه است.