لیلا برادران جمیلی
دوره 11، شماره 15 ، آبان 1394، ، صفحه 21-40
چکیده
چکیدهادوارد سعید به شیوه ای تحلیلی شرق شناسی غربی ها را در کتاب شرق شناسی (1978) خود به چالش می کشد. نگرش او از شرق شناسی بازیافت رابطه ای نوین بین شرق و غرب است. شرق شناسی غربی ها، یعنی انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی، مبتنی بر قدرت و سلطه سیاسی و عقیدتی غرب بر شرق است، که نوعی اراده معطوف به قدرت نیچه ای است. از دیدگاه فردریش نیچه، طرح هر نظریه ...
بیشتر
چکیدهادوارد سعید به شیوه ای تحلیلی شرق شناسی غربی ها را در کتاب شرق شناسی (1978) خود به چالش می کشد. نگرش او از شرق شناسی بازیافت رابطه ای نوین بین شرق و غرب است. شرق شناسی غربی ها، یعنی انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی، مبتنی بر قدرت و سلطه سیاسی و عقیدتی غرب بر شرق است، که نوعی اراده معطوف به قدرت نیچه ای است. از دیدگاه فردریش نیچه، طرح هر نظریه ای تمایلی برای حاکمیت است، ضمنا سیرتکامل دانایی انسان حاصل اراده معطوف به قدرت است، در این راستا، دانش ابزار قدرت است. این مقاله با شیوه انتقادی و اصول نقد ادبی سعید نظریه شرق شناسی او را به چالش می کشد. بیان رسمی اراده معطوف به حقیقت همان اراده معطوف به قدرت است، که در نهایت منجر به ایجاد نوعی امپریالیسم فرهنگی می شود.علاوه بر آن این مقاله به بررسی فرهنگ امپریالیستی در کتاب شرق شناسی سعید می پردازد که قوی ترین عامل سلطه امپریالیست، در جهان استعماری، محسوب می شود. سعید به شیوه آماتوریسم نشان می دهد که چگونه خلق همین فرهنگ در آثار ادبی قابلیت آن را دارد تا به یکی از قوی ترین عوامل مقاومت در جوامع پسااستعماری تبدیل شود. لیکن خود او درگیرامپریالیسم فردی روشنفکری می گردد که با نقد و دنیای نظریه پردازی در تضاد است.
سمیرا بامشکی؛ شمسی پارسا
دوره 14، شماره 18 ، شهریور 1396، ، صفحه 29-57
چکیده
داستان شیخ صنعان یکی از برجستهترین روایات منظومه تمثیلی منطقالطیر، شاهکار فریدالدین عطار نیشابوری شاعر، عارف و نویسنده قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری ایران است. پیشمتنهایی از این داستان موجود است که قدمت آن را به قرون اول هجری و حتی به دوران یونان باستان میرساند. یکی از آن پیش‌متن‌ها افسانه تائیس، معشوق اسکندر مقدونی است که ...
بیشتر
داستان شیخ صنعان یکی از برجستهترین روایات منظومه تمثیلی منطقالطیر، شاهکار فریدالدین عطار نیشابوری شاعر، عارف و نویسنده قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری ایران است. پیشمتنهایی از این داستان موجود است که قدمت آن را به قرون اول هجری و حتی به دوران یونان باستان میرساند. یکی از آن پیش‌متن‌ها افسانه تائیس، معشوق اسکندر مقدونی است که به قرن چهارم میلادی برمیگردد. این داستان را آناتول فرانس، نویسنده برجسته اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم فرانسه، نیز با عنوان «تائیس» روایت کرده است. بنابراین هدف این جُستار، مقایسه داستان شیخ صنعان و تائیس که هر دو روایاتی از یک داستان واحد هستند، می‌باشد. رویکرد مورد نظر برای این مقایسه، مطالعۀ مایگان یا مایگان‌شناسی،[1]از نوعِ بازنمایی ادبی شخصیت‌های اصلی و معروفِ افسانه‌ای است[2]، رویکردی که یکی از پربارترین و غنی‌ترین حوزه‌هایِ پژوهش در عرصۀ ادبیات تطبیقی است. روش‌شناسیِ این پژوهش نیز از حوزۀ دانش روایت‌شناسی به‌خصوص مبحث شخصیتپردازی و تجلی شخصیت بهره می‌برد. زیرا از منظر روایت‌شناسی شخصیت، شیوه‌ای برای انتقال مضمون یا همان مایگان‌شناسی است. پرسش اصلی این جستار عبارت است از اینکه کدام یک از بخشهای دو روایت را متفاوت از یکدیگر می‌یابیم؟ چرا؟ به دیگر سخن، طرز تلقی و برخورد هریک از نویسندگان با این داستانِ واحد سبب ایجاد چه گشتارهایی در هریک از روایت‌ها میشود؟[1]- Thematology[2]- the literary representation of named personages
پیمان امان الهی بهاروند؛ بختیار سجادی
چکیده
استعمار اروپایی ها در آمریکای شمالی به آسیب ها و بحران های محیطی و اکولوژیک فراوانی در این قاره پهناور منتج شد. تا پیش از ورود اروپایی ها به آمریکا، جنگل های این قاره با وجود سکونت هزاران ساله بومیان آمریکایی در آنها سرشار از منابع طبیعی بکر بودند. مهاجران اروپایی که با عبور از اقیانوس اطلس پا بر سواحل شرقی آمریکایی شمالی نهادند ...
بیشتر
استعمار اروپایی ها در آمریکای شمالی به آسیب ها و بحران های محیطی و اکولوژیک فراوانی در این قاره پهناور منتج شد. تا پیش از ورود اروپایی ها به آمریکا، جنگل های این قاره با وجود سکونت هزاران ساله بومیان آمریکایی در آنها سرشار از منابع طبیعی بکر بودند. مهاجران اروپایی که با عبور از اقیانوس اطلس پا بر سواحل شرقی آمریکایی شمالی نهادند با انبوهی از اراضی جنگلی، حیوانات وحشی و روان آب های زلال مواجه شدند که به آنها نوید ساختن آینده ای روشن می دادند. این پژوهش با بهره گیری از نقد بوم گرا و با تکیه بر مفاهیم انسان مداری و زیست مداری به بررسی رمان چساپیکه( 1978) از جیمز ای میچنر می پردازد تا نشان دهد برخلاف بومیان آمریکایی که خود را بخشی از طبیعت می دانستند و نه حاکم بر آن، استعمار گران اروپایی که متاثر از جهان بینی انسان مداری بودند از هیچ تلاشی برای نیل به اهداف اقتصادی خود از طریق نابود کردن طبیعت و موجودات زنده فروگذار نکردند. این مقاله که پژوهشی مبتنی بر تحقیق کتابخانه ای به شمار می آید، با مبانی نظری آغاز می شود و در ادامه به بررسی نمونه های عینی مفاهیم نظری در رمان چساپیکه می پردازد. در همین راستا ضمن ارزیابی آثار ویرانگر ایدئولوژی انسان مداری در چارچوب نقد بوم گرا مصادیق جنگل زدایی گسترده، که یکی از نتایج فاجعه بار رواج انسان مداری در بین اروپایی های ساکن آمریکای شمالی بود، در رمان چساپیکه به تفصیل مورد بحث قرار خواهد گرفت. هدف اصلی نگارش این مقاله به چالش کشیدن نظرات انتقادی پاره ای از پژوهشگران و انسان شناسان اروپایی در رابطه با نقش مخرب بومیان آمریکایی در از دست رفتن منابع طبیعی آمریکای شمالی است. پژوهش حاضر ضمن تشریح نمونه های عینی تخریب محیط زیست در رمان مورد بررسی، نظریه های این محققین را زیر سوال می برد و نشان می دهد بومیان نه تنها نقشی در تخریب طبیعت ندارند بلکه همواره دارای دغدغه حفظ دنیای پیرامون خود و مظاهر زیبایی آن نیز هستند.
رویا الهی؛ امیر علی نجومیان
دوره 14، شماره 19 ، آبان 1396، ، صفحه 33-55
چکیده
مفهوم امر نا/مأنوس که سابقۀ حضورش دست کم به طور مشخص به مقالۀ 1919 زیگموند فروید و با همین عنوان برمی گردد، در قرن اخیر، بار دیگر مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته است. امر نا/مأنوس در سالهای اخیر از وابستگی محض به حوزه زیبایی شناسی و روانشناختی آنگونه که فروید سعی در تبیین آن داشت رها شده و به موضوعی میان- حوزه ای به منظور توضیح و تشریح ...
بیشتر
مفهوم امر نا/مأنوس که سابقۀ حضورش دست کم به طور مشخص به مقالۀ 1919 زیگموند فروید و با همین عنوان برمی گردد، در قرن اخیر، بار دیگر مورد توجه نظریه پردازان قرار گرفته است. امر نا/مأنوس در سالهای اخیر از وابستگی محض به حوزه زیبایی شناسی و روانشناختی آنگونه که فروید سعی در تبیین آن داشت رها شده و به موضوعی میان- حوزه ای به منظور توضیح و تشریح تشویشهای عصر مدرن همچون مهاجرت، جنسیت، تاریخ و غیره تبدیل شده است. مارگارت اتوود ( -1939)، نویسندۀ کانادایی در زمرۀ نویسندگان معاصری است که به بازخوانی مقولۀ تاریخ پرداخته- اند. آنچه اتوود را از نویسندگان دیگر متمایز می کند نحوۀ بازخوانی وی از مقولۀ تاریخ است. این مقاله سعی در بررسی رمان سرگذشت ندیمه اتوود از طریق خوانش امر نا/مأنوس دارد. در رمانهای اتوود، تاریخ امری روایی است که از طریق خوانش امر نا/مأنوس می توان به واقعیتهای نمودناپذیر در ارتباط با شکل گیری هویت پی برد. امر نا/مأنوس، تاریخ را که به مثابه موضوعی آشنا، مشخص و مسلم است به مسأله ای ناآشنا، نامعین و مورد تردید بدل می کند. فروید و ژان- فرانسوا لیوتاراز جمله نظریه پردازانی هستند که ازآنها به منظورتبیین مفهوم امر نا/مأنوس و ارتباط آن با تاریخ استفاده می شود. مقولۀ زبان و حافظه ازمحورهای اصلی این مقاله اند. در فضای امر نا/مأنوس، زبان و حافظه دارای ماهیت معلق هستند به نحوی که در بررسی تاریخ بستری فراهم می کنند تا تفسیرها و برداشتهای مسلم و تغییرناپذیر در مورد رخدادهای شخصی و جمعی به امری ناآشنا، نامعین و مورد تردید و در نهایت نمودناپذیر تبدیل گردند.
رویا پورآذر؛ جلال سنخور
دوره 10، شماره 14 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 45-77
چکیده
چکیده بررسی نوآوریهای سبکشناختی و ساختاری تئاتر از موضوعات مهم پژوهشهای نقادانه حوزهی نمایش به حساب میآید. از آنجا که ارتباطی تنگاتنگ بین چگونگی بازنمایی سوژه و اجرای مفهوم سوبژکتیویته در هنر تئاتر و تعاریف و نظریههای گوناگون سوژه وجود دارد، بسیاری از محققان به بررسی چگونگی و علل نوآوریهای معاصر پرداختهاند. در مقالهی حاضر سعی شده ...
بیشتر
چکیده بررسی نوآوریهای سبکشناختی و ساختاری تئاتر از موضوعات مهم پژوهشهای نقادانه حوزهی نمایش به حساب میآید. از آنجا که ارتباطی تنگاتنگ بین چگونگی بازنمایی سوژه و اجرای مفهوم سوبژکتیویته در هنر تئاتر و تعاریف و نظریههای گوناگون سوژه وجود دارد، بسیاری از محققان به بررسی چگونگی و علل نوآوریهای معاصر پرداختهاند. در مقالهی حاضر سعی شده پس از ارائهی تعریف اجمالی واژههای سوژه، سوبژکتیویته، اجرا و تئاتر پسادراماتیک؛ دلایل محتمل نیاز به نوآوریهای پسادراماتیک مطرح شوند. با تبیین علل گرایشهای نو، امکان معرفی زیباشناسی ویژهای فراهم میآید که آثار نمایشی معاصر برمحور آن پدید آمدهاند. تا زمانی که از زیباشناسی پسادراماتیک تعریف دقیقی ارائه نشود، نقد بسیاری از نمایشنامههای معاصر راه به جایی نمیبرد. به علاوه با توجه به تغییرات ایجاد شده در سوبژکتیویتهی انسان امروزی در فضای رسانهای جهان پسامدرن، مفهوم اجرای سوبژکتیویته در فضای آستانهای تئاتر پسادراماتیک نیز مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصله در بخش پایانی منعکس شده است. از آنجا که تمرکز این مقاله بر شخصیتپردازی پسادراماتیک و انواع گوناگون آن در آثار نمایشی دههی هشتاد به بعد است، پنج نوع شخصیتپردازی پسادراماتیک معرفی خواهند شد. دستهبندی پیشنهادی، حاصل مطالعهی دهها نمایشنامهی معاصر با ویژگیهای پسادراماتیک است.
عطیه مومن زاده؛ بهمن زرین جویی
چکیده
چکیده:بازی تاج و تخت نخستین کتاب از مجموعه نغمه‌ی یخ و آتش، اثر نویسنده آمریکایی جورج ریموند ریچارد مارتین، داستانی خیالی-حماسی است که در در قلمرو "وسترس" رخ می دهد. جریان اصلی داستان، حول محور کشمکش و جنگ برای تسلط به تاج و تخت سلطنت است که در این راستا داستان‌های دیگری از درون آن متولد می شوند. آنچه که پیرنگ داستان را متمایز می‌کند، ...
بیشتر
چکیده:بازی تاج و تخت نخستین کتاب از مجموعه نغمه‌ی یخ و آتش، اثر نویسنده آمریکایی جورج ریموند ریچارد مارتین، داستانی خیالی-حماسی است که در در قلمرو "وسترس" رخ می دهد. جریان اصلی داستان، حول محور کشمکش و جنگ برای تسلط به تاج و تخت سلطنت است که در این راستا داستان‌های دیگری از درون آن متولد می شوند. آنچه که پیرنگ داستان را متمایز می‌کند، وجود آشوب و هرج و مرج درنظام حکمرانی است که به دنبال رهبری یکپارچه بر این جهان بی‌نظم می‌باشد. این تحقیق با تمرکز بر اصول بنیادین آشوب و نظریات نانسی کاترین هیلز و ادوارد لورنز به دنبال ردیابی آشوب و بی‌نظمی و تحلیل آنها در این اثر است تا نشان دهد نیروهای متعددی بر زمان و مکان و شخصیت‌ها حاکم هستند که جبر داستان را پیش‌بینی ناپذیر می‌کنند. در این مجموعه، مکان نظام پیچیده‌ای است که قوانین نظریه آشوب بر آن حکمفرما است. این تحقیق نیز "اثر پروانه‌ای" را در داستان بررسی می‌نماید و از آنجا که هر اتفاقی در تاریخ این نظام پیچیده تکرار میشود، نقش فراکتال‌ها به عنوان عنصر دیگری از عناصر آشوب مشخص میشود. در پایان، با توجه به اینکه این اثر از درون آشوب و بی‌نظمی‌ها متولد میشود، پژوهشگران با تحلیل این عناصر نشان می‌دهند که ساختارهای ذهنی و زبانی در این رمان مملو از هرج و مرج و بی‌نظمی است و نویسنده در تلاش است که از این بی‌نظمی‌ها، نظم بیافریند.
شهره چاوشیان؛ جلال سخنور
دوره 15، شماره 20 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 65-84
چکیده
در صحنه‌ی ادبیات و هنر معاصر، نام سموئل بارکلی بکت همواره تداعی‌گر شاهکارهای بی‌‌بدیلی در عرصه‌ی داستان و ادبیات نمایشی است: با این وجود، دریافت جایگاه حقیقی این نویسنده و فضای آثارش بدون بررسی”فیلم،“ تنها فیلم‌نامه‌ی سینمایی او، میسر نخواهد بود. این مقاله خوانشی است روانکاوانه از ”فیلم“ که در چارچوب نظری ژک لکان و در پرتو ...
بیشتر
در صحنه‌ی ادبیات و هنر معاصر، نام سموئل بارکلی بکت همواره تداعی‌گر شاهکارهای بی‌‌بدیلی در عرصه‌ی داستان و ادبیات نمایشی است: با این وجود، دریافت جایگاه حقیقی این نویسنده و فضای آثارش بدون بررسی”فیلم،“ تنها فیلم‌نامه‌ی سینمایی او، میسر نخواهد بود. این مقاله خوانشی است روانکاوانه از ”فیلم“ که در چارچوب نظری ژک لکان و در پرتو مفاهیم کلیدی این حوزه صورت می‌گیرد. پژوهش حاضر مؤید جداگشت دو مفهوم چشم و خیره‌نگری در نظریه‌ی لکان و ”فیلم“ است: انگاشت چشم در این آثار در رابطه ای تنگاتنگ با خودآگاه، ذهنیت، فرد-بودگی و بازنمایی است؛ حال آن‌که، مفهوم خیره‌نگری با ناخودآگاه، مطلوب کوچک و تصویر ارتباطی ناگسستنی دارد. انگاشت خیره‌نگری در ”فیلم،“ در سه لایه‌ی معنایی متفاوت تجسم می‌یابد: 1- خیره‌نگری در مفهوم ابژه‌ی مفقود، 2- خیره‌نگری در مفهوم ابژه‌ی جایگزین و 3- خیره‌نگری در مفهوم حس عدم تعلق، بیگانگی و یا تقلیل‌یافتگی. علاوه‌براین، تحلیل ”فیلم“ در پرتو نظریات روانکاوانه‌ی لکان نشانگر آن است که پرهیز شخصیت اصلی فیلم از نگاه خیره‌نگر دیگری کوچک و دیگری بزرگ، از یکسو، و گریز او از هنجارهای نظارت‌گر و گفتمان‌های غالب ایدئولوژیک، از سوی دیگر، به‌واسطه‌ی رویارویی غیرمترقبه‌ی او با امر واقع است که به‌صورت اختلالی در ساحت نمادین نمود می‌یابد.
حسین محسنی؛ کیان سهیل
چکیده
گونه ادبی سایبرپانک یکی از متاخرترین گونههای داستان‌نویسی علمی-تخیلی است که در آن شخصیت‌ها در فضاهای شهری قرار می‌گیرند که غرق در پیشرفت‌های سایبرنتیکی و رایانه‌ای آینده‌نگر هستند. مطالعه حاضر بر آن است که به پاسخی برای این پرسش برسد: در شرایطی که ارزش‌ها و تصاویر سطحی تنها نمود‌های بارز در دنیای سایبرپانک است، تعریف و شناخت ...
بیشتر
گونه ادبی سایبرپانک یکی از متاخرترین گونههای داستان‌نویسی علمی-تخیلی است که در آن شخصیت‌ها در فضاهای شهری قرار می‌گیرند که غرق در پیشرفت‌های سایبرنتیکی و رایانه‌ای آینده‌نگر هستند. مطالعه حاضر بر آن است که به پاسخی برای این پرسش برسد: در شرایطی که ارزش‌ها و تصاویر سطحی تنها نمود‌های بارز در دنیای سایبرپانک است، تعریف و شناخت شهروند دنیای سایبرپانک از هویت چگونه شکل خواهد گرفت؟ با یاری جستن از نظریات گارفیلد بنجامین و ویلیام هینی، دو منتقد به‌نام در زمینه فرهنگ سایبر و هویت‌های سایبرگ و پساانسانی، مطالعه بر این گمان است که تعریف شهروند دنیای سایبرپانک از خود تعریفی ازهم‌گسیخته و غیرجوهری است. هر شهروند می‌تواند برای خود چندین تعریف داشته باشد که به همه آنها به طور همزمان تعلق و عدم تعلق دارد. تمامی تعاریف شهروند سایبرپانکی حول پوچی هویتی وی شکل گرفته و از این رو، او بین آنها سیال است و می‌تواند هر کدام از آنها را در برهه‌ای از زمان انتخاب کند. این خصوصیات، به گمان مطالعه، شهروندان را به سوژه‌هایی پساانسانی و سایبرگی تبدیل می‌کنند.
دومینیک کارنوی-ترابی؛ منیره اکبرپوران
دوره 13، شماره 17 ، آبان 1395، ، صفحه 79-99
چکیده
تصویرشناسی بهعنوان گرایشی در ادبیات تطبیقی که به مطالعۀ تصاویر و بازنماییهای بیگانه («دیگری») در یک اثر ادبی یا یک ادبیات می‌پردازد می‌تواند با نوع ادبی حماسه مناسبتی ویژه داشته باشد؛ چرا که تنها در این نوع ادبی بازنمایی دیگری الزاماً با طرد، هراس و تحقیری مبالغه‌آمیز همراه است و در سه‌گانۀ بیگانه‌‌‌هراسی، بیگانه‌دوستی ...
بیشتر
تصویرشناسی بهعنوان گرایشی در ادبیات تطبیقی که به مطالعۀ تصاویر و بازنماییهای بیگانه («دیگری») در یک اثر ادبی یا یک ادبیات می‌پردازد می‌تواند با نوع ادبی حماسه مناسبتی ویژه داشته باشد؛ چرا که تنها در این نوع ادبی بازنمایی دیگری الزاماً با طرد، هراس و تحقیری مبالغه‌آمیز همراه است و در سه‌گانۀ بیگانه‌‌‌هراسی، بیگانه‌دوستی و شیفتگی در مقابل بیگانه، طرح‌شده توسط دانیل هانری پاژو[1]، تصویرشناس فرانسوی، این بازنمایی همواره در شق نخست جای می‌گیرد. در واقع حماسه نوع ادبی هویت محوری است که با برجسته‌‌‌کردن اختلاف‌ها و تضادهای میان ما و دیگری، بر تضادها و اختلاف‌های داخلی سرپوش می‌گذارد و هویت اجتماعی را بازسازی می‌کند. قطعاً این هویت در تضاد با غیریت تعریف میشود که دیوها و غول‌های حماسه نمونه‌هایی از آن هستند. جستار حاضر بر آن است که با بررسی بوطیقای بازنمایی دیگری در نوع ادبی حماسه به بررسی سازوکار طرد بیگانه وتغییر شکل آن در این نوع ادبی بپردازد و رابطۀ آن را با ویژگیهای ذاتی این نوع موردمطالعه قرار دهد.
عرفان رجبی؛ جلال سخنور
دوره 15، شماره 21 ، آبان 1397، ، صفحه 179-198
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی چگونگی تولید فضا در رمان صفرکی (2016) اثر دان دلیلو بر اساس نظریۀ اجتماعی-فضایی هانری لوفور(1901-1991)، فیلسوف و جامعهشناس معاصر فرانسوی، است. به نظر او، فضا تولیدی اجتماعی است که می‌توان آن را در دو مجموعۀ سه‌گانۀ بازنماییهای فضا، فضاهای بازنمایی و پراکتیس‌های فضایی از یک طرف، و سه‌گانۀ تصورشده، درک شده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی چگونگی تولید فضا در رمان صفرکی (2016) اثر دان دلیلو بر اساس نظریۀ اجتماعی-فضایی هانری لوفور(1901-1991)، فیلسوف و جامعهشناس معاصر فرانسوی، است. به نظر او، فضا تولیدی اجتماعی است که می‌توان آن را در دو مجموعۀ سه‌گانۀ بازنماییهای فضا، فضاهای بازنمایی و پراکتیس‌های فضایی از یک طرف، و سه‌گانۀ تصورشده، درک شده و زیسته از طرف دیگر دستهبندی کرد. کاربست این مفاهیم در رمان مذکور نشان می دهدکه میان کنشگر و تولید فضا رابطۀ مستقیم وجود دارد زیرا هر کنشگری به شیوۀ خاص خود، در رمان صفرکی به کنش تولید فضا می‌پردازد. اگرچه، در چشم‌انداز کلی، دو فضای انضمامی و فضای انتزاعی در رمان قابل تشخیص است، اما در نگاه خردتر، راوی که شخصیت اصلی رمان هم هست، با استفاده از راهبردهای طنز، توصیف، تغییرگونۀ زبانی، بازیها و ابداع زبانی از یک طرف، و با بهره‌گیری از فعالیت‌های زندگی روزمره، از سوی دیگر، به تولید فضاهای زیسته و فضاهای بازنمایی می‌پردازد. از این رو، می‌توان، در ارزیابی کلی‌تر، برخی از شگردها وصناعات ادبی را به منزلۀ کردار‌های تولید فضا تلقی کرد زیرا خود رمان هم نوعی فضای زیسته محسوب میشود.
مریم مرادی؛ مرضیه رحمانی
دوره 12، شماره 16 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 237-258
چکیده
بیش از یک سده است که مسئلهی رابطهی متقابل زبان و فرهنگ اذهان بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول داشته است. زبان در نظر بسیاری از انسان‌شناسان به‌‌‌مثابه عنصری در میان عنصرهای دیگر در حیطهی تعریف فرهنگ و بهعنوان دانشی به‌‌‌شمار می‌‌‌‌رود که «به طور اجتماعی کسب میشود». از یک سو، انتقال فرهنگ در فراگیری ...
بیشتر
بیش از یک سده است که مسئلهی رابطهی متقابل زبان و فرهنگ اذهان بسیاری از دانشمندان را به خود مشغول داشته است. زبان در نظر بسیاری از انسان‌شناسان به‌‌‌مثابه عنصری در میان عنصرهای دیگر در حیطهی تعریف فرهنگ و بهعنوان دانشی به‌‌‌شمار می‌‌‌‌رود که «به طور اجتماعی کسب میشود». از یک سو، انتقال فرهنگ در فراگیری زبان‌‌ها مؤثر و وجود گونههای زبانی نیز تا حد زیادی به وجود فرهنگ‌ها وابسته است. در هر فرهنگی هزاران نظام مصنوعی نشانهای وجود دارد و همهی آنها مدل‌های بازتاب‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده زبان هستند. از سوی دیگر زبان جهان کاملی است که قادر است با واژگان و معانی خود، فرهنگ را با تمام مرزها و جامعه را با تمام پیچیدگی‌‌‌‌هایش در خود احاطه کند. در پژوهش پیش رو، رابطهی فرهنگ و زبان از دیدگاه زبانشناختی که بطور عمده در فرضیه‌‌‌‌ی نسبیت زبانشناختی تجلی یافته، مورد بررسی قرار گرفته است. نگارنده در این مقاله درصدد است تا با هدف توصیف رابطهی زبان و فرهنگ در قالب رویکردهای علوم شناختی مختلف، به ارائه و متعاقباً تحلیل و تبیین آراء صاحب‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظران این مهم بپردازد. روش این مقاله مطالعهی کتابخانه‌‌‌‌‌‌‌‌ای است. یافته‌‌‌‌‌‌های مطالعه حاکی از آن است که زبان و فرهنگ رابطهی متقابلی با یکدیگر دارند. از یک سو زبان ابزار اصلی فرهنگ و شرط وجود فرهنگ است، از سویی دیگر جزئی از فرهنگ و محصول فرهنگ.
بابک معین بابک معین
دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1387
چکیده
مالارمه را بی شک باید یکی از تاثیر گذارترین اندیشمندان و شاعران قرن نوزدهم به حساب آورد ، اندیشمندی که شهرت او را نباید صرفاً به هم و غم او در پرداختن به خلق «شعر ناب» محدود کرد ، بلکه آوازه‌ی او را بیشتر باید دربداعت اندیشه هایی دانست که بعدها توسط منتقدان و اندیشمندان در حوزه های متفاوت مطرح می شود. مالارمه در تمام طول زندگی ادبی خود ...
بیشتر
مالارمه را بی شک باید یکی از تاثیر گذارترین اندیشمندان و شاعران قرن نوزدهم به حساب آورد ، اندیشمندی که شهرت او را نباید صرفاً به هم و غم او در پرداختن به خلق «شعر ناب» محدود کرد ، بلکه آوازه‌ی او را بیشتر باید دربداعت اندیشه هایی دانست که بعدها توسط منتقدان و اندیشمندان در حوزه های متفاوت مطرح می شود. مالارمه در تمام طول زندگی ادبی خود که معطوف به زبان می شد، کوشید با برداشت بدیع خود از زبان شاعرانه نوعی« شعر ناب » را تعریف کند .او با مفهوم سازی و ماده زدایی در شعر خود کوشید که فراتر از ظواهر مادی به جوهره امور پی ببرد و با تاثیر پذیری ازاندیشه هگل که مبتنی است بر وجود ارتباطات پنهانی بین جهان اندیشه و هستی از یک سو و جهان جوهره ها و نیستی از سوی دیگر، چهار چوب زیبایی شناسی شعرخود را تعریف نماید، واز این روی می توان شعر مالارمه را شعر نفی و غیاب دانست. شاید هیچ شاعر و اندیشمندی را نتوان یافت که تا قبل از مالارمه این چنین نظام مند به مسئله نفی و غیاب در فرایند معنا سازی اشاره کرده باشد.این مقاله ضمن پرداختن به زیبایی شناسی مالارمه که نگارنده تمایل دارد آن را زیبایی شناسی نفی بنامد، اندیشه مالارمه در خصوص شعر و زبان شاعرانه را مطرح خواهد کرد. سپس به جایگاه متعالی واژه و زبان در شعر مالارمه اشاراتی خواهد شد و در نهایت اندیشه هایی از او مطرح خواهد شد که تاثیر به سزایی بر منتقدین و اندیشمندان دهه های اخیر گذاشته است.
نرگس منتخبی بخت ور؛ جلال سخنور
دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1388
چکیده
رمان پسا مدرن شیمر نوشته‌ی جان بارت، شامل سه داستان کوتاه به هم مرتبط است. این مقاله خوانشی است در راستای اهمیت اسطوره ایرانی شهرزاد در اسلوب روایی پسامدرن. «دنیازادیاد» داستان کوتاه اول، اسطوره شهرزاد را در قالبی متفاوت به تصویر می کشد که به نوعی بیانگر تاثیر قصه سرایی در ادبیات پسامدرن است. دو داستان کوتاه دیگر،«پرسید» و «بلروفونیاد»، ...
بیشتر
رمان پسا مدرن شیمر نوشته‌ی جان بارت، شامل سه داستان کوتاه به هم مرتبط است. این مقاله خوانشی است در راستای اهمیت اسطوره ایرانی شهرزاد در اسلوب روایی پسامدرن. «دنیازادیاد» داستان کوتاه اول، اسطوره شهرزاد را در قالبی متفاوت به تصویر می کشد که به نوعی بیانگر تاثیر قصه سرایی در ادبیات پسامدرن است. دو داستان کوتاه دیگر،«پرسید» و «بلروفونیاد»، تحت تاثیر شیوه روایی شهرزاد قرار دارند، بدین معنی که تنها راه ادامه بقا در زندگی واپس گرای امروزی قصه سرایی ست. این سه داستان کوتاه از دیدگاه نقد ساختارشکن ((Deconstruction و با استفاده از نظریه استعاری بودن زبان که توسط پل دمان ((Paul de Man مطرح شده، مورد بررسی قرار گرفته اند. هر متن تنها به خود ارجاع دارد و به عقیده او از صنایع ادبی مختلفی به ویژه استعاره تشکیل شده است. هرصنعت دارای دو وجه لغوی و مجازی است. ارتباط بین این دو صورت چیزی نیست جز در قالب بی ثباتی، درگیری و بی معنایی. پس از آنجا که خود متن در یک خلا معنایی به سر می برد، تلاش برای رسیدن به یک خوانش نهایی و جامع تبدیل به تمثیلی از ناخوانشی می شود. تعارض دو وجه هر استعاره در شیمر، به عنوان مثال استعاره های شهرزاد، دنیازاد، بارت، پرسه، مدوز و بلروفون، مانع خوانشی منسجم از آنها شده و در نهایت منجر به واسازی هر یک از این اساطیر می شود. غیر ممکن بودن عمل خواندن شیمر از چندین منظر دمانی نشان داده شده است: فرازبانی رمان کوتاه اول، «دنیازادیاد»، نقش زندگی نامه خود نوشت در واسازی «پرسید» رمان کوتاه دوم و استفاده از وارونه رویداد (آیرونی) و همچنین ارزش یابی دمانی در «بلروفونیاد» رمان کوتاه سوم.
سید حمید هاشمی
دوره 2، شماره 1 ، اسفند 1388
چکیده
در این کار پژوهشی تمام کتابهای درسی سال تحصیلی 88 – 1387 دورۀ ابتدایی کلمه به کلمه بررسی شده است. در این بررسی، کلماتی که در آنها آوای «ی» میانجی و یا همزه به کار رفته است مورد توجّه قرار گرفته و میزان یکسان بودن املایی و شیوه‌ی نگارش و میزان هماهنگ بودن کتابهای مختلف سالهای مختلف مقایسه شده‌اند. گردآوری داده‌ها از طریق بررسی تک تک کلمات ...
بیشتر
در این کار پژوهشی تمام کتابهای درسی سال تحصیلی 88 – 1387 دورۀ ابتدایی کلمه به کلمه بررسی شده است. در این بررسی، کلماتی که در آنها آوای «ی» میانجی و یا همزه به کار رفته است مورد توجّه قرار گرفته و میزان یکسان بودن املایی و شیوه‌ی نگارش و میزان هماهنگ بودن کتابهای مختلف سالهای مختلف مقایسه شده‌اند. گردآوری داده‌ها از طریق بررسی تک تک کلمات کتابهای مذکور صورت پذیرفته است. با توجه به نوع تحقیق، نحوۀ گردآوری داده‌ها و تجزیّه و تحلیل آنها، روش انجام کار توصیفی است. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ کتابهای درسی سال تحصیلی 88 – 1387 دورۀ ابتدایی می‌باشد و با توجّه به اینکه تمام کلمات کتابها مورد بررسی قرارگرفته، حجم نمونه نیز تمام کتابهای فوق بوده و نمونه‌گیری انجام نشده است. تجزیّه وتحلیل داده‌ها از طریق مشخص کردن فراوانی و درصد ناهماهنگیهای مربوط به آوای «ی» میانجی و همزه صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در تعدادی از کتابهای درسی و همچنین در بین آنها در مقایسه با یکدیگر ناهماهنگیهایی از نظر نحوۀ اتّصال پایه واژه-ها در کلمات مرکّب وجود دارد.
علی عباسی
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
آلبر کامو (رمان نویس، نویسنده ی تئاتر و فیلسوف فلسفه ی پوچی)، برخلاف فلاسفه که غالباً از زبانی ارجاعی بر بیان فلسفه خود سود می جویند، اضطراب و حس پوچی انسان را که از برخورد انسان با جهان و جدایی بین آن دو حاصل می شود با زبانی که کارکرد آن هم ارجاعی و هم ادبی است معرفی می کند. نگارنده مقاله، تلاش دارد این فلسفه را از میان یکی از رمان های ...
بیشتر
آلبر کامو (رمان نویس، نویسنده ی تئاتر و فیلسوف فلسفه ی پوچی)، برخلاف فلاسفه که غالباً از زبانی ارجاعی بر بیان فلسفه خود سود می جویند، اضطراب و حس پوچی انسان را که از برخورد انسان با جهان و جدایی بین آن دو حاصل می شود با زبانی که کارکرد آن هم ارجاعی و هم ادبی است معرفی می کند. نگارنده مقاله، تلاش دارد این فلسفه را از میان یکی از رمان های بسیار معروف او، بیگانه، که زبان او کاملاً ادبی است با رویکرد تخیلشناسی (یعنی روش ژیلبردوران در تخیل) معرفی کند. هدف ما در این مقاله خوانشی گفتمانی از این فلسفه او از میان آثار ادبی و نه فلسفی اوست. در واقع، این خوانش گفتمانی تلاش دارد که مفاهیم فلسفی کامو را در تخیلات ناب ادبی او جستجو کند. یکی از روشهایی که می تواند ما را به مضمون اصلی در کلیت یک اثر ادبی برساند جستجوی واژه های تکراری و تصاویر تخیلی تکراری یا تشخیص گروههای نمادینی است که با حرکت ها یا ژست های اصلی در ارتباط هستند. به همین خاطر، نگارنده در این مقاله تلاش دارد نمایش ویژگی نمادین تصاویر را در تخیل کامو در رمان بیگانه نشان دهد. در این پژوهش نشان خواهی مداد که چگونه تولیدات تخیل دارای معنایی ذاتی هستند که بازنمایی همان فلسفه پوچی کامو از جهان را تعیین می کنند. بدین منظور، تلاش خواهیم کرد ابتدا تخیل را در مظاهر گوناگونش در بیگانه مورد بررسی قرار دهیم. و آنگاه به کمک نظریه تخیل، که همان نحو تخیل است، تلاش خواهیم کرد ساختار و ترکیب نحوی تصاویر هنری این اثر را نشان دهیم تا بتوانیم برای این پرسش اساسی پاسخی علمی و منطقی بیابیم: ساختار و ترکیبی نحوی در رمان بیگانه تولید شده است، چه دلالت معنائی را این چینش نحوی در متن تولید کرده است؟ و چرا؟
محمد فروزانی؛ جلال سخنور
دوره 3، شماره 1 ، اسفند 1389
چکیده
جهت رشد مهارت خواندن، ممکن است از رویکردهای متفاوتی استفاده شود. مطالعه موجود، تعامل بین خواننده و متن ادبی را از طریق رویکرد زیباشناسانه مورد بررسی قرار می دهد. عوامل تعیین کننده و تأثیرگذار در درک مفاهیم متون ادبی با رویکرد تعامل زیباشناسانه تاکنون به صورت نظام مند مورد بررسی قرار نگرفته اند. هدف این تحقیق بررسی رویکرد زیباشناسانه ...
بیشتر
جهت رشد مهارت خواندن، ممکن است از رویکردهای متفاوتی استفاده شود. مطالعه موجود، تعامل بین خواننده و متن ادبی را از طریق رویکرد زیباشناسانه مورد بررسی قرار می دهد. عوامل تعیین کننده و تأثیرگذار در درک مفاهیم متون ادبی با رویکرد تعامل زیباشناسانه تاکنون به صورت نظام مند مورد بررسی قرار نگرفته اند. هدف این تحقیق بررسی رویکرد زیباشناسانه در خواندن متون ادبی است تا از این طریق نه تنها درک هر چه بهتر و صحیح تر مفاهیم متون ادبی محقق شود، بلکه رشد مهارت خواندن زبان دوم به عنوان ارزش افزوده تحقیق برای مخاطبان متون ادبی فراهم گردد. روش شناسی بکار گرفته شده در تحقیق موجود از نوع توصیفی- همبستگی است که از تکنیک دلفی برای بدست آوردن نتایج قابل اعتمادتر و پایاتر استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه بوده، و نتایج متکی بر یک نمونه 228 نفره از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در رشته های ادبیات و مترجمی زبان انگلیسی می باشد. یافته ها نشان می دهد بین تعامل سه جانبه ی زیباشناسانه و درک مفاهیم متون ادبی رابطه مستقیم معنی داری وجود دارد. از میان عوامل تعیین کننده در درک مفاهیم متون ادبی نیز عامل "جذابیت خواندن" نسبت به سایر عوامل از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است. سایر نتایج حاکی از آن می باشد که به موازات افزایش درجه سختی متون ادبی، تعامل سه جانبه زیباشناسانه نیز افزایش می یابد؛ و این در حالی است که در متون غیرادبی نتیجه ای عکس بدست می آید.
نرگس منتخبی بخت ور
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1390
چکیده
دولوز و گاتاری که در جرگه‌ی برجستهترین نظریه پردازان اواخر قرن بیستم جای دارند، تلفیقی ساختارشکن از مایه‌های نظری مارکس و فروید را در قالبی از پساساختارگرایی ارائه می‌دهند. یکی از مهم‌ترین مفاهیم در فلسفه‌ی دولوز و گاتاری ذات است. ذات تفاوت است، نوعی درهم آشفتگی، کثرت زمانی-مکانی که در وجود رشد می‌کند تغییر به بار می‌آورد. اما ...
بیشتر
دولوز و گاتاری که در جرگه‌ی برجستهترین نظریه پردازان اواخر قرن بیستم جای دارند، تلفیقی ساختارشکن از مایه‌های نظری مارکس و فروید را در قالبی از پساساختارگرایی ارائه می‌دهند. یکی از مهم‌ترین مفاهیم در فلسفه‌ی دولوز و گاتاری ذات است. ذات تفاوت است، نوعی درهم آشفتگی، کثرت زمانی-مکانی که در وجود رشد می‌کند تغییر به بار می‌آورد. اما هر تغییر تکرار و یا تبیینی از تفاوت است. ذات تکرار تفاوت‌های ابدی و آشفتگی است. همچنین در این تفکر، زندگی آمیخته‌ای است از تاثیر داده‌های حواس، از تاثیراتِ انگاره‌ها، اصوات، همهمه‌ها، رنگها و جریان‌ها. این مقاله خوانشی است از اولین شعر ساموئل بکت در چارچوب نظریات فلسفی و رواکاوی دولوز و گاتاری. مفاهیمی مانند میلِ ساز، صروریت، کوچ گری معنا،نشانه‌ی کوچ گر و برزایشی این شعر را به تمثیلی از متن اسکیزوی دولوز و گاتاری تبدیل می‌کند که در آن معنا همواره در حال کوچ از متن است. کوچ گری در کنار مفهوم میل سازا به رهایی از بند مدلول‌های سلطه گر در زبان و جامعه اشاره دارد. نشانه‌ی کوچ گر در بند زمان و مکان نیست؛ از یک مدلول به مدلول دیگر، از یک جامعه به جامعه‌ی دیگر کوچ می‌کند ودر برابر سازوکارهای همگون ساز که در پی معنای واحد هستند می‌ایستد. نشانه‌ی کوچ گر در هر متنی (ادبی، اجتماعی، سیاسی) که باشد، به دنبال مفر است تا از جبر معنا گرایی بگریزد. از این رو کوچ گر، پدیده‌ی برزایشی را خلق می‌کند؛ شبکه‌ای عظیم از سازه‌ها و روابط بدون مرکزیت خاص، بدون ابتدا و انتها، بدون مرز و بردار. نشانه‌ی کوچ گر شبکه‌ی برزایشی را می‌پیماید، مرزها را می‌شکند و با سلطه‌ی مرکز می‌جنگد.
رضا میرزایی‌برزکی
دوره 4، شماره 2 ، مرداد 1391
چکیده
ساختار جملات «Bǎ» یعنی جملاتی که در آن از حرف اضافه‌ی «Bǎ» استفاده شده، در زبان چینی مدرن، از پیچیده ترین نکات دستور زبان است. به همین دلیل به یکی از مهم‌ترین موضوعات تحقیقی در داخل و خارج از کشور چین، برای کسانی که در زمینه‌ی آموزش زبان چینی به دانشجویان خارجی فعالیت دارند در آمده است. ساختار جملات «Bǎ» همواره در طول دوره‌ی آموزش ...
بیشتر
ساختار جملات «Bǎ» یعنی جملاتی که در آن از حرف اضافه‌ی «Bǎ» استفاده شده، در زبان چینی مدرن، از پیچیده ترین نکات دستور زبان است. به همین دلیل به یکی از مهم‌ترین موضوعات تحقیقی در داخل و خارج از کشور چین، برای کسانی که در زمینه‌ی آموزش زبان چینی به دانشجویان خارجی فعالیت دارند در آمده است. ساختار جملات «Bǎ» همواره در طول دوره‌ی آموزش زبان چینی برای دانشجویان خارجی یکی از نکات دستوری است که تسلط بر آن به سختی امکان پذیر است. از آنجایی که دانشجویان ایرانی نیز از این مسئله مستثنی نیستند، برای هرچه بیشتر پی بردن به آن دسته از اشکالاتی که دانشجویان ایرانی نسبت به کاربرد ساختار جملات «Bǎ» دارند، با در نظر گرفتن ساختار این جملات از زاویه‌ی دستور زبان «jùfǎ 句法»، کار تجزیه و تحلیل اشتباهات غیرعمدی در کاربرد جملات «Bǎ» انجام شد تا بتواند به اساتید در هنگام آموختن و دانشجویان در حین یادگیری کمک کند.
مهرگان نظامی‌زاده
دوره 5، شماره 1 ، اسفند 1391
چکیده
شاید جا به جایی کانون توجه ـ از محتوا به قالب ـ که بی‌شک در ارتباط با نگرش پوزیتویستی اواخر قرن نوزدهم فرانسه روی میدهد دلیل اصلی تحول رمان‌نویسان این سرزمین در واگذاشتن سبک بالزاک به منظور جستجوی شکل‌های جدید رمان بوده باشد. نویسندگان و شعرای پارناسی با طرح اصل هنر برای هنر از سوی تئوفیل گوتیه، پیش از همه، تعالی هنری را در نفی حصارهای ...
بیشتر
شاید جا به جایی کانون توجه ـ از محتوا به قالب ـ که بی‌شک در ارتباط با نگرش پوزیتویستی اواخر قرن نوزدهم فرانسه روی میدهد دلیل اصلی تحول رمان‌نویسان این سرزمین در واگذاشتن سبک بالزاک به منظور جستجوی شکل‌های جدید رمان بوده باشد. نویسندگان و شعرای پارناسی با طرح اصل هنر برای هنر از سوی تئوفیل گوتیه، پیش از همه، تعالی هنری را در نفی حصارهای تعریف شده‌ی آن شناسایی کرده‌اند.
لازمه‌ی چنین تفکری حذف هویت فردی هنرمند است؛ هویتی که به هر حال متاثر از محیط اجتماعی و دوره‌ی تاریخی اوست. راه گریز از واقعیتهای اسارت بار را مکتب سورئالیسم و شکست آخرین برج وباروی من درون را مکتب اگزیستانسیالیسم به وی می‌آموزد. با این حال، انسان آزاد و رها در معراج زیبایی هیچ گونه تعهدی را حتی از نوع اگزیستانسیالیستی‌اش برنمی‌تابد. مرگ خداوند در غرب این بار مرگ انسان را نیز درپی دارد تا هنر به مثابه زیبایی بدون هیچ گونه تفسیر و توصیفی بیرونی پدیدار گردد. رمان نو به عنوان سرگذشت چنین تجربه‌ای چگونه، با تجرید هنر و عریان ساختنش از هرگونه پیرایه و قید و بندی، آرایه‌های ذاتی آن را متجلی می‌سازد؟ وجوه افتراق و نقطه‌ی مشترک سبک نویسندگان رمان نو در پدیدار ساختن زیبای پنهان در کجاست؟
الهه قره سوفلو؛ میر محمد خادم نبی
دوره 5، شماره 2 ، شهریور 1392
چکیده
فیلیپ مایکل اونداتیه یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان ضداستعماری در دوران معاصر است. رمانهای این نویسنده اغلب به زندگی مظلومان و استعمارزدگانی می‌پردازد که از فقدان یا آشفتگی هویت رنج می‌برند. تحقیق حاضر تلاشی‌است در راستای خوانش رمانهای انداتیه با عناوین در پوست شیر و روح آنیل در چارچوب نظریههای فانون و دوبوآ در باب آگاهی دوگانه. ...
بیشتر
فیلیپ مایکل اونداتیه یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان ضداستعماری در دوران معاصر است. رمانهای این نویسنده اغلب به زندگی مظلومان و استعمارزدگانی می‌پردازد که از فقدان یا آشفتگی هویت رنج می‌برند. تحقیق حاضر تلاشی‌است در راستای خوانش رمانهای انداتیه با عناوین در پوست شیر و روح آنیل در چارچوب نظریههای فانون و دوبوآ در باب آگاهی دوگانه. منظور از این اصطلاح، ماهیت استعمارشدگانی است که خویش را از منظر دیگری می‌بینند و به این امر می‌پردازد که آنان چگونه می‌توانند در آن واحد دو هویت فرهنگی مختلف را به خود بگیرند. به این ترتیب، پژوهشگران مفهوم آگاهی دوگانه را به‌کار می‌گیرند تا معلوم شود که شخص استعمارشده چگونه در جامعه‌ی تحت استعمار، احساس غربت می‌کند؟ چه برخوردی با او میشود؟ چگونه در این موقعیت مقاومت می‌کند؟ چرا فرد استعمارزده صورتک بر چهره می‌نهد؟ و چرا سعی در برداشتن آن دارد؟.
سمیّه کاظمی
دوره 6، شماره 1 ، دی 1392
چکیده
جی. ام. کوئتزی در رمان در انتظار بربرها (1980)، نگاهی ویژهای به جسم و کارکردهای آن در نظام‌های سیاسی امپریالیستی و خودکامه دارد. در این میان، حضور بربرها به عنوان مردمانی غیرمتمدن در مواجهه با قدرت مرکزی که در رمان تحت عنوان امپراطوری از آن یاد میشود، حائز اهمیت است. این پژوهش در پی بررسی رویکرد امپراطوری با مسئله بربرها به مثابه تهدیدی ...
بیشتر
جی. ام. کوئتزی در رمان در انتظار بربرها (1980)، نگاهی ویژهای به جسم و کارکردهای آن در نظام‌های سیاسی امپریالیستی و خودکامه دارد. در این میان، حضور بربرها به عنوان مردمانی غیرمتمدن در مواجهه با قدرت مرکزی که در رمان تحت عنوان امپراطوری از آن یاد میشود، حائز اهمیت است. این پژوهش در پی بررسی رویکرد امپراطوری با مسئله بربرها به مثابه تهدیدی برای تمامیت آن و استفاده از جسم آنها در جهت شکستن مقاومتشان است. بربرها در رمان کوئتزی گروهی مردمان مهاجر وکوچنده هستند که از سکون بیزارند؛ خانه نمی‌سازند؛ زمین یا مزرعه‌ای ندارند و در فصول سرد و گرم کوچ می‌کنند. این ویژگی آنها را در مقابل دولت مرکزی قدرتمند و در عین حال ضعیف و شکننده می‌سازد. تحرک جسم آنها در مکان‌های جغرافیایی متفاوت مورد توجه ساختار قدرت قرار می‌گیرد. در این مقاله پژوهشگر به بررسی رابطه جسم بربرها و قدرت ویرانگر امپراطوری با نظر به استعاره ریزوم در کتاب یک هزار فلات (1980) نوشته ژیل دولوز و فلیکس گاتاری می‌پردازد.
شهره چاوشیان؛ کیان سهیل
دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1393
چکیده
در این مقاله پژوهشگر بر آن است که به بررسی نحوه‌ی پردازش شخصیت زن و بازنمود هویت جنسیتی و فاعلیت زنانه در نمایشنامهی ”دوران گذشته“ اثر نمایشنامه نویس پساتجددگرا، هارولد پینتر،بپردازد. این پژوهش در حوزهی نظری فمینیسم پساتجددگرا و با ارجاع به نظریه جودیت باتلر صورت می‌گیرد. خوانش باتلری هویت زنانه در نمایشنامه ”دوران گذشته“ ...
بیشتر
در این مقاله پژوهشگر بر آن است که به بررسی نحوه‌ی پردازش شخصیت زن و بازنمود هویت جنسیتی و فاعلیت زنانه در نمایشنامهی ”دوران گذشته“ اثر نمایشنامه نویس پساتجددگرا، هارولد پینتر،بپردازد. این پژوهش در حوزهی نظری فمینیسم پساتجددگرا و با ارجاع به نظریه جودیت باتلر صورت می‌گیرد. خوانش باتلری هویت زنانه در نمایشنامه ”دوران گذشته“ نشان دهنده‌ی این واقعیت است که نمایشنامه نویس،ضمن مردود دانستن باورهای جوهرگرایانه،هویت جنسیتی شخصیت زن را،از یکسو،برساخته‌ی گفتمان‌های غالب فرهنگی- اجتماعی و هنجارهای نظارت‌گر پدرسالارانه و،از سوی دیگر، پیامد اجراگری و تکرار سیاقی این هنجارها توسط سوژه می‌داند. آنچه شخصیت زن را از شخصیت مرد متمایز می‌سازد،اما،توانایی انکارناپذیر او در انجام انحاءای از اجراگری است که ضمن تکرار سیاقی هنجارها، به جای تولید و بازتولید، آنها رابه چالش می‌کشد و دچار آشفتگی می‌سازد. تکرار نقیضه‌پرداز هنجارها توسط شخصیتِ زن نمایشنامه به فعال‌سازی ظرفیت‌ها و امکانات بالقوه‌ای که در سرشت اجراگری نهان‌اند منجر میشود،که خود می‌تواند واژگون‌سازی هویت برساخته را درپی داشته باشند و اجراگری شخصیت زن در این نمایشنامه او را قادر به ساخت‌شکنی هویت برساخته از گفتمان غالب و هنجارهای نظارت‌گر حاکم در عرصه‌ی فرهنگ،ایجاد گسست در تقابل‌های دوگانه زن/مرد، زنانه/مردانه، مونث/مذکر، زیر سئوال بردن انگاشت وجود نسخه‌ای اصلی و اولیه از هویت جنسیتی،به چالش کشیدن ماتریس ناهمجنس‌خواهی و روابط پایا و پیوسته در تسلسل جنس/هویت جنسیتی/میل جنسی/جنسیت می‌سازد. علاوه بر این،شخصیت زن،بواسطه‌ی اجراگری، تکرار نقیضه‌پرداز و جعل هویت،به ساحت فاعلیت و عاملیت وارد شده،به درجه‌ای از قدرت و توانمندی می‌رسد که پیش از آن کمتر شخصیت زنی بدان نائل گشته است.
یاسر فراشاهی نژاد؛ عاطفه جمالی
دوره 6، شماره 2 ، شهریور 1393
چکیده
داستان انیس سیمین دانشور که در مجموعه داستان کوتاه او با نام به کی سلام کنم؟ به چاپ رسیده ، اقتباسی از داستان عزیزم از آنتوان چخوف است. هر دو داستان ، روایت کنندۀ داستان زنی است که با هر بار ازدواج با مردان مختلف ، نگرش آن مردان به زندگی را اخذ می کند. هر چند رابطۀ بینامتنی این دو اثر آشکار است، اما دانشور با استفاده از شیوه های روایی متأخر ...
بیشتر
داستان انیس سیمین دانشور که در مجموعه داستان کوتاه او با نام به کی سلام کنم؟ به چاپ رسیده ، اقتباسی از داستان عزیزم از آنتوان چخوف است. هر دو داستان ، روایت کنندۀ داستان زنی است که با هر بار ازدواج با مردان مختلف ، نگرش آن مردان به زندگی را اخذ می کند. هر چند رابطۀ بینامتنی این دو اثر آشکار است، اما دانشور با استفاده از شیوه های روایی متأخر ، مضمون داستان را تغییر داده است. دانشور با شخصیت پردازی و همچنین با نزدیک شدن راوی داستانش به نظرگاه شخصیت، نگاهی انتقادی از جامعۀ مردسالار به دست داده است. در صورتی که در داستان عزیزم، راوی داستان با دور شدن از نظرگاه ، نگاه انتقادی چخوف به زنان را آشکار ساخته است. همچنین از نظر مفاهیم مطرح در مورد زمان روایت، دانشور از شیوه ای پیچیده تر استفاده نموده است. او با استفاده از پس نگاه مختلط ، قالب روایی طرح اقتباسی خود را پیچیده تر و جذاب تر کرده است. بنابراین هرچند دانشور طرح داستان را از چخوف اخذ نموده است، اما با استفاده از شیوه های داستانی و روایی جدید، این طرح اقتباسی را تا حدودی بهبود بخشیده و تابع سبک روایی چخوف نمانده است.چنان که ملاحظه شد در این مقاله کوشش شده با استفاده از عناصر روایی، و تعاریفی که روایت شناسان از این مفاهیم به دست داده اند، دو داستان عزیزم و انیس مقایسه گردد، و روند تکاملی پیرنگی که توسط دانشور اقتباس شده ، بررسی شود.
نسرین الهی نیا؛ طاهره خامنه باقری
دوره 15، شماره 21 ، آبان 1397، ، صفحه 15-32
چکیده
جستار حاضر به بررسی مفهوم «نوازه» در مطالعات ترجمه می‌پردازد. نوازه مفهومی است که ابتدا در روانشناسی و بعد در آموزش زبان دوم مطرح شد. در زمینه نوازه در ترجمه‌شناسی، ما به نوازه مترجم خواهیم پرداخت. ابتدا به تبیین مفهوم نوازه از دیدگاه مطرح‌کننده آن، اریک برن (1369)، اشاره می‌کنیم، سپس این نوواژه فارسی را در مطالعات ترجمه به کار خواهیم ...
بیشتر
جستار حاضر به بررسی مفهوم «نوازه» در مطالعات ترجمه می‌پردازد. نوازه مفهومی است که ابتدا در روانشناسی و بعد در آموزش زبان دوم مطرح شد. در زمینه نوازه در ترجمه‌شناسی، ما به نوازه مترجم خواهیم پرداخت. ابتدا به تبیین مفهوم نوازه از دیدگاه مطرح‌کننده آن، اریک برن (1369)، اشاره می‌کنیم، سپس این نوواژه فارسی را در مطالعات ترجمه به کار خواهیم بست. از اهمیت ترجمه در عصر حاضر به اهمیت مترجم خواهیم رسید و خواهیم دید که مترجم از طریق کنش ترجمه نیاز به دیده‌شدن و اشتیاق به رسمیت شناخته‌شدن خود را برآورده می‌سازد. در بخش دیگری از نوشتار حاضر به بررسی علل نوازه‌گری مترجم می‌پردازیم و آن را به دو شاخه پارادوکس مرگ و بقای مترجم و سهم‌خواهی مترجم از قدرت تقسیم خواهیم نمود. بخش دیگری از نوشتار پیش رو به نوازه‌گری و نوازه‌گیری مترجم اختصاص دارد و شرح خواهیم داد که مترجم همان گونه که نوازه میدهد، نوازه هم می‌گیرد.
مرضیه بیگدلی
دوره 11، شماره 15 ، آبان 1394، ، صفحه 41-72
چکیده
اگرچه تاکنون روایات، تحلیل‌ها و خوانش‌های بی‌شماری از اثرات برده‌داری بر جامعه و هویت آفریقایی - آمریکایی انجام‌گرفته‌اند اما این فاجعه‌ی انسانی فرهنگی هرگز اهمیت سترگ خود را از دست نداده و روایات کوچک و بزرگ آن هماره برای خوانشی مجدد گسترده‌اند. مقالهی پیش‌رو با اذعان به اهم موتیفها و مواضع چالش برانگیز مطرح شده در رمان ...
بیشتر
اگرچه تاکنون روایات، تحلیل‌ها و خوانش‌های بی‌شماری از اثرات برده‌داری بر جامعه و هویت آفریقایی - آمریکایی انجام‌گرفته‌اند اما این فاجعه‌ی انسانی فرهنگی هرگز اهمیت سترگ خود را از دست نداده و روایات کوچک و بزرگ آن هماره برای خوانشی مجدد گسترده‌اند. مقالهی پیش‌رو با اذعان به اهم موتیفها و مواضع چالش برانگیز مطرح شده در رمان کورجیدورای گیل جونز بهعنوان یکی از متفاوت‌ترین آثار در ادبیات آفریقایی – آمریکایی ذره‌بین کنکاش خود را بر نقطه‌ای متمرکز می‌کند که به سختی مورد بررسی خوانندگان و منتقدان رمان جونز قرار گرفته‌است و آن اهمیت انکارناپذیر استثمار جنسی همجنس‌گرایانه با رویکرد کهن‌الگویی در اختلال فشار روانی پس آسیبی هویت زنانه سفید‌پوست در داستان است. رمان کورجیدورا بیش از همه مورد خوانش‌های روانکاوی، فمنیستی، و فرهنگی و تاریخی قرار گرفته چنانکه عمدتاً بهعنوان نمونه‌ی قابل‌توجهی از روایت تأثیرات روان‌آسیب پدیده‌ی سیاسی - اجتماعی برده‌داری بر هویت آفریقایی - آمریکایی مدرن یا دوران پسابرده‌داری شناخته‌شده‌است. پرسشی که مقالهی حاضر در پی یافتن پاسخ آن‌است در وهله‌ی نخست علت و اهمیت رواییِ واکنش روان‌زخمی اورسا کورجیدورا نسبت به تمایلات همجنس‌گرایانه و نقش حافظه‌ی جمعی در آن است. همچنین، در تحلیل کهن‌الگویی از روانکاوی زنان به دنبالی پاسخی برای ناهنجاریهای جنسی زنانی نظیر همسر کورجیدورا می‌باشد. بعلاوه، این مقاله در پی آنست که از منظر کهن‌الگویی نشان دهد چگونه نظام سلسله مراتبی، قدرت‌مدار و مردسالار جامعه‌ی برده‌داری سوژه‌های خود را به هویت های متزلزل و آسیب‌دیده تبدیل کرده و در برهم‌کنش آنها با‌هم سبب آسیب‌رسانی بیشتر میشود. در نهایت، مقالهی پیش‌رو از طریق بررسی اختلال رفتار جنسی همسر کورجیدورای برده‌دار و جستجوی عوامل مؤثر بر آن نشان میدهد برده‌داری بهعنوان پدیده‌ی فرهنگی آسیب‌زا قربانی خود را انتخاب نمی‌کند بلکه هر مهره‌ای در این سلسله مراتب حجمی از آسیب‌های جسمی و روانی را متحمل میشود که ریشه در یک ناخودآگاه جمعی دارد.
