2024-03-29T15:25:11Z
https://clls.sbu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14644
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
ترجمۀ «ردیف» در شعر فارسی؛ مطالعه موردی ترجمهای از دیوان حافظ
بهروز
محمودی بختیاری
به اعتقاد بزرگان حوزه ادبپژوهی، «ردیف» یکی از داراییهای ویژه ادبیات فارسی است، که در انواع مختلف شعرـ به ویژه غزلـ نمودی چشمگیر دارد و مانند قافیهای درونی و معنایی عمل میکند. از میان بزرگان عرصه ادب فارسی، حافظ از کسانی است که ردیف را در اکثر غزلهای خود به کار برده، و از انواع ساختهای واژگانی با تنوع فراوان در ردیفهای خود سود جسته است این مقاله به بررسی ترجمهای از دیوان او میپردازد که در آن، مترجم (هنریکلارک) تلاش کرده که ردیفهای غزل فارسی را به ردیف شعر انگلیسی (و در جایگاه پایانی بیت) برگرداند. با توجه به ساختهای دستوری متفاوت زبانهای انگلیسی و فارسی، بدیهی است که در چنین تلاشی، هم به میزان قابل ملاحظهای خلاقیت و ابداع زبانی نیازاست، و هم چالشهایی بر سر راه مترجم قرار دارد که هر دوی آنها در متن مقاله بررسی شدهاند، و این چالشها هم در سیزده مورد دستهبندی شدهاند.
ترجمه ادبی
حافظ
ردیف
کلارک
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
جسم ریزومی در مواجهه با نظام امپریالیستی؛ خوانش دلوزی رمان در انتظار بربرها اثر جی. ام. کوئتزی
سمیّه
کاظمی
جی. ام. کوئتزی در رمان در انتظار بربرها (1980)، نگاهی ویژهای به جسم و کارکردهای آن در نظامهای سیاسی امپریالیستی و خودکامه دارد. در این میان، حضور بربرها به عنوان مردمانی غیرمتمدن در مواجهه با قدرت مرکزی که در رمان تحت عنوان امپراطوری از آن یاد میشود، حائز اهمیت است. این پژوهش در پی بررسی رویکرد امپراطوری با مسئله بربرها به مثابه تهدیدی برای تمامیت آن و استفاده از جسم آنها در جهت شکستن مقاومتشان است. بربرها در رمان کوئتزی گروهی مردمان مهاجر وکوچنده هستند که از سکون بیزارند؛ خانه نمیسازند؛ زمین یا مزرعهای ندارند و در فصول سرد و گرم کوچ میکنند. این ویژگی آنها را در مقابل دولت مرکزی قدرتمند و در عین حال ضعیف و شکننده میسازد. تحرک جسم آنها در مکانهای جغرافیایی متفاوت مورد توجه ساختار قدرت قرار میگیرد. در این مقاله پژوهشگر به بررسی رابطه جسم بربرها و قدرت ویرانگر امپراطوری با نظر به استعاره ریزوم در کتاب یک هزار فلات (1980) نوشته ژیل دولوز و فلیکس گاتاری میپردازد.
در انتظار بربرها
جی. ام. کوئتزی
نظامهای امپریالیستی
کوچگر
جسم رنجدیده
ریزوم
ژیل دلوز
فلیکس گاتاری
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
نظام معنایی مبتنیبر «تطبیق» و گذر از نشانه ـ معناشناسی کلاسیک به دورنمای پدیدارشناختی
مرتضی
بابک معین
اساسا تصویر نشانه ـ معناشناسی فرانسه در دههی شصت را میتوان تصویر دیسیپلینی ساختارگرا دانست که صرفا بر روی متون بسته و جدا از تجربههای زیسته کار میکند، یعنی متونی بریده از بافت، زندگی و رفتارهای روزمره، سوژه هایی در بی زمانی و جدا از بافت تاریخی، همانسان که ابژههایی در گردش در میان دستان سوژهها، و بیبهره از هرگونه ویژگی مادی و در نهایت تولید و ساخت معنا بدونِ پرداختن به مسئله بنیادی «حضورِ» کنشگران در تعامل. اما در دهههای اخیر شاهد گذر از نشانه ـ معناشناسی روایی کلاسیکی مبتنیبر فلسفهی اثبات گرایی به سوی سرچشمههای آغازین نشانه ـ معناشناسی یعنی پدیدارشناسی میباشیم. این گذر را میتوان در آخرین اثر گرماس یعنی در باب نقصان معنا پیگیری کرد، اثری که در آن شاهد ظهور ابعاد گمشدهی معنا در نشانه ـ معناشناسی کلاسیک روایی هستیم. مسئلهی بنیادی که این مقاله به آن میپردازد پاسخ به این پرسش است که اساسا چگونه اریک لاندوفسکی، نشانه ـ معناشناس ِ اجتماعی فرانسه با تکیه بر این ابعاد گمشده، و صحه بر مفاهیمی چون «ادراک حسی»، «حضور»، «تطبیق متقابل و فعال تنها» و «وحدت»، در راستای دو نظام معنایی مطرح شده در نشانه ـ معناشناسی کلاسیک، یعنی نظام معنایی «برنامهمدار» و نظام معنایی مبتنیبر «متقاعدسازی»، چهار نظام معنایی خود را معرفی میکند و راه نشانه ـ معناشناسی را به شکل کامل و نظام یافتهتر نسبت به گذشته به سوی دورنماهای جدید با بینش پدیدارشناختی میگشاید.
اریک لاندوفسکی
حضور
ادراک حسی
تطبیق
وحدت
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
خوانشی پسااستعماری از آرمانشهر سرتوماس مور
محسن
فخری
شیده
احمدزاده
آرمانشهرِ سرتوماس مور در کنار شهریارِ ماکیاولی ازبرجستهترین متون اومانیستی رنسانس است که تأثیراتی عمیق بر سرنوشت اروپای امپریالیستی قرون بعد از خودگذاشت. این مقاله تلاش میکند تا نشان دهد که آرمانشهر نه یک آرمانشهر مطلوب انسانی که الگویی استعماری پیش روی بریتانیای قرون بعد است. با به کار بستن روش خوانشی کنترپوان که ادوارد سعید در فرهنگ و امپریالیسم مطرح میکند، خصوصیاتی که این متن را در دایرهی متون امپریالیستی ــ استعماری قرار میدهد برجسته میشود. بدین منظور ابتدا موقعیت تاریخی اومانیسم و متن آرمانشهر را به اجمال بررسی، سپس تشریح میشود که آرمانشهر بیش از آنکه رسالهای ایدهآلیستی باشد روایتی داستانی است؛ به همین دلیل این مقاله به ارتباط ارگانیک این متن با سنت امپریالیسی رمان مغرب-زمین میپردازد. در این روند تحلیل گفتمانهای «رسالت متمدنسازی»، «خودی و دیگری»، «جنگ» و «بردهداری» به تفصیل بررسی میشوند.
سر توماس مور
ادوارد سعید
اومانیسم رنسانس
ساختار رویکرد و ارجاع
خوانش کنترپوان
رسالت متمدن سازی
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
تحلیل داستان «ساداکو وهزار درنای کاغذی» بر پایهی نظریه«ژیلبردوران»
مصطفی
صدیقی
«ژیلبر دوران» آثار ادبی را بر آمده از اساطیر میداند؛ اساطیر با رهایی از زمان تاریخی، برمرگ غلبه میکنند. «دوران» با تحلیل متون ادبی بر پایهی منظومههای روزانه و شبانهی تخیل، ترس از زمان و غلبه بر این ترس را نشان میدهد. در این نوشتار داستان «ساداکو و هزار درنای کاغذی» نوشتهی الینور کوئر براساس نظریه «دوران» تحلیل می شود. ساداکو دختر دوازده سالهای است که سرطان خون او را با ترس از مرگ مواجه میسازد ولی میکوشد به کمک باوری اسطورهای بر این ترس غلبه کند.ترس از مرگ و اضطراب حاصل از بیماری سرطان به دلیل بمباران در هیئت منظومهی روزانهی تخیل با ارزشگذاری منفی به ترتیب ریخت تاریکی، حیوانی و سقوطی را نشان می دهد و در مقابل آن ، باور اسطورهای یعنی ساختن هزار درنای کاغذی که امید به بهبودی را در ساداکو ایجاد میکند خود سه بخش منظومهی روزانه تخیل با ارزشگذاری مثبت یعنی ریخت تماشایی (امیدبخشی) عروجی (پرواز) و جداکننده (بریدن درنا از کاغذ) را آشکار میسازد که سرانجام در منظومهی شبانهی تخیل ،مرگ به شکلی تلطیف شده درآمده وپذیرفته میشود.
ساداکو
ژیلبر دوران
اسطوره
ترس از مرگ
منظومههای روزانه تخیل
منظومههای شبانه تخیل
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
جامعه ناممکن و بازگشت امر سیاسی در رمان بهشت (1997) اثر تونی موریسون
عرفان
رجبی
جلال
سخنور
با توجه به موقعیت آفریقایی ـ آمریکاییها در جامعه آمریکا، مسئله هویت در ادبیات آفریقایی ـ آمریکایی همواره یکی از دغدغههای اصلی(و شاید هم بزرگترین دغدغه) نویسندگان، شاعران و نمایشنامهنویسان آفریقایی ـ آمریکایی بوده است. در این میان، تونی موریسون در مقام نویسنده آفریقایی ـ آمریکایی زن ازرابطه تعین بین فرهنگ غالب و مغلوب فراتر رفته و هویت را در رمانهایش در درون خود جامعه آفریقایی ـ آمریکاییها مسئلهساز میکند. در همین راستا، مقاله حاضر به بررسی فرایند هویتسازی در رمان بهشت (1997)، هفتمین اثر تونی موریسون میپردازد. از آنجا که هویت امری بسیط و تکساحتی نیست، پژوهش حاضر از نظریه گفتمان لاکلو وموف و مفاهیم تحلیلی آن و زبانشناسی نقشگرای هالیدی به عنوان چارچوبنظری پژوهش استفاده کرد. پس از تحلیل زبانی و گفتمانی رمان، این نتیجه حاصل میشود که هویت بر بستری از تعین مفرط گفتمانها، کنشهای گفتمانی و مناسبات قدرت شکل گرفته و پیچدهتر، فراترو ناپایدارتر از مطلقهای نژادی و مقولههای فرهنگی است.
هویت
گفتمان
جامعه ناممکن
امر سیاسی
تعین مفرط
حوزه گفتمانی
مفصلبندی
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
بررسی تحلیلی ترجمۀ مضامین قرآنی گلستان سعدی با استناد به ترجمۀ آلمانی روزن، بلمن وگلپک
فاطمه
خداکرمی
نکات آموزندۀ قرآن مجید، کاملترین کتاب وحی الهی، همواره منبع الهام بخش ادبا و شعرای مسلمان پارسی زبان بوده است وهرکدام به فراخور اثر ادبی، شناخت و بینش خود از دریای بیکران معارف قرآنی بهرهبردهاند. سعدی شیرازی ازجمله شخصیتهای برجستۀ ادبیات فارسی است که بارها درآثارش ازمضامین گوهربار کلام الهی بهره برده و آیات قرآنی را چون نگینی، زینتبخش سخن و کلام نغز و شیرین خود نموده تا به مدد احادیث نبوی، قصص و آیات الهی خواننده را به شناخت اخلاقیات و ارزشهای انسانی وانجام عمل نیک فراخواند «احسن کما احسن الله الیک»، به همین خاطر نام شیخ اجل سعدی شیرازی نه تنها در دنیای ادبیات بلکه بر جراید عالم به عنوان معلم اخلاق و مصلح جامعه جاودان مانده و آثارش در طول زمان به زبانهای گوناگون ترجمه شده است.در مقاله حاضر ضمن بررسی تحلیلی ترجمۀ مضامین قرآنی گلستان در ترجمههای «فریدریش روزن، دیتر بلمن و رودلف گلپک» به این موضوع نیز پرداخته میشود که آیا این مترجمان به تاثیرکلام الهی در آثار سعدی واقف بوده و در ترجمههای خود به این آیات اشاره کردهاند.
قرآن
تعالیم الهی
سعدی
برگردان متن
ترجمۀ پویا
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
تحلیل محتوایی و ساختاری رمان آسوموار اثر امیل زولا و داستان مردی که افتاد نوشتهی ابراهیم گلستان
سارا
جوانمردی
محمدرضا
فارسیان
بررسی شباهتهای محتوایی و ساختاری میان آثار ادبی نویسندگان برخاسته از فرهنگها و ملل گوناگون شاخهای از پژوهشهای تطببیقی است، که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این میان میتوان به مطالعاتی که در حوزه تاثیرات ادب فارسی بر ادبیات فرانسه و بالعکس صورت گرفته است اشاره کرد. این مقاله بر آن است تا با پژوهشی در این زمینه، نگاهی به آثار امیل زولا و ابراهیم گلستان داشته باشد. زولا در آسوموار میکوشد تا تصویری ازدردها و زندگی فلاکتبار کارگران و سرنوشت سیاه آنان به خواننده دهد. گلستان نیز در مردی که افتاد به حکایت تیره روزی مردمان زحمتکشی میپردازد که در چنبره فقر، فلاکت و شهوت جسمانی اسیر شدهاند. مقاله حاضر، با توجه به همانندیهایی که از لحاظ مضمون و شخصیتها در داستان این دو نویسنده وجود دارد، بمدد رویکرد تطبیقی به تحلیل محتوایی و ساختاری اثر آن دو میپردازد.
ادبیات تطبیقی
امیل زولا
آسوموار
ابراهیم گلستان
مردی که افتاد
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
در پرتگاه اعداد؛ بررسی درونمایهی پول در شعر سی. اچ. سیسِن
علیرضا
جعفری
در آسمان پهناور مدرنیسم ادبی، هنوز ستارگانی هستند که به دلایل پیچیده بسیار، و به رغم دارا بودن محتوای ارزشمند و سبک و زبانی فاخر و ستودنی، ناخوانده و ناشناخته ماندهاند. سی. اچ. سیسِن یکی از این ستارههای بزرگ ادب انگلیس است. او شاعری کمنظیر و صاحب زبانی چند لایه و پیچیده میباشد. علاوهبر معرفی و شناساندن یکی از شاعران طراز اول شعر مدرن انگلیس به خوانندگان ایرانی و فارسی زبان، در این مقاله تلاش شده است تا یکی از مهمترین درونمایههای شعر او یعنی پول، به مثابه محتوا و هم شکل، بررسی و تحلیل شود. با بررسی اجمالی این هر وجه ـ پول به عنوان محتوا و پول به مثابه استعاره ـ در حدی که در یک مقاله کوتاه امکان پذیر است، نشان داده میشود که چگونه ذهنی که با ادبیات پول و خرید و فروش به همه چیز مینگرد، از تعالی اخلاقی و معنوی محروم گشته و به پرتگاه تباهی کشانده میشود. تأکید بر روی وجه استعاری پول و اقتصاد، در راستای اصول یکی از جدیدترین رویکردهای نقد ادبی، یعنی «نقد اقتصادی نو» میباشد. مقاله ابتدا نگاهی دارد مقدمهوار به نوشتههای منثور و نیز تعدادی از اشعار سیسِن برای ایجاد فضایی مناسب ارائه درونمایه و نقشمایه پول در منتخبی از اشعار وی.
پول
اقتصاد
استعاره
شعر
پرتگاه
تورم
طلا
عدد
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
پدرکشی و تقابل نسلها در نمونههایی از اساطیر و ادبیات جهان
سیروس
امیری
زکریا
بزدوده
در این مقاله، نمونههایی از بنمایهی تقابل پدر و پسر در اساطیر یونان و ادبیات انگلیسی مدرن انتخاب و تحلیل گردیدهاند. در این مطالعه، با بهرهگیری از روانتحلیلگری و اسطورهشناسی، نخست فحوای اجتماعی ـ سیاسی تقابل میان پدر و پسر نشان داده شدهاست. متونی که در این مقاله بهطور ویژه بررسی و با یکدیگر مقایسه شدهاند عبارتند از: تئوگونیا اثر هزیود، اُدیپ شهریار اثر سوفکل، چهرهی هنرمند بهعنوان مردی جوان اثر جیمز جویس و همهچیز فرو میپاشد اثر چینوا آچهبه. انتخاب عناوین مدرنیستی و معاصر با هدف نشاندادن فرازمانیبودن موضوع صورتگرفته است. خوانش متون یادشده در پرتوِ اصول روانکاوی ادبی و نقد اسطورهشناختی حاکی است که تلفیق متعادل دو عنصر زنانگی و مردانگی در شخصیت پدر، و در بدنهی نظام ارزشی جامعه، سبب بروز رفتار خردمندانه و توأم با نرمش از جانب پدر خواهد گردید و این امر، به نوبه خود، پسر را به تعادل، میانهروی و، در عین حال، حرکت و پویایی وا خواهد داشت. حال آنکه تأکید افراطی بر اصول خدشهناپذیر از جانب پدر ـ به عنوان نمایندهی ارزشهای اجتماعی ـ و خودداری از اعتدال و نرمش، اعلام جنگ علیه پسرو دعوت آشکار به افراطگرایی و پدرکشی است.
تقابل نسلها
پدرکشی
اسطوره
ادبیات مدرن
پدرنویسندگی
مردانگی
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
شاه میمیرد، کلاسیکترین نمایشنامه تئاتر نو
پریسا
اردکانی
مهوش
قویمی
یونسکو یکی از مهمترین نمایشنامهنویسان تئاتر نو است که توانسته به خوبی این نوع تئاتر را روی صحنه ببرد. نمایشنامه «شاه میمیرد» یکی از معروفترین نمایشنامههای یونسکو است که به دفعات روی صحنه رفته و برخلاف دیگر نمایشنامههای وی معرف نوعی کلاسیسیسم است، علیرغم اینکه از ویژگیهای خاص نمایشنامهنویسی یونسکو که همواره مفهومی سمبلیک در بردارد نیز بهرهمند است. در آن دوران کلاسیسیسم به عنوان راهی برای مبارزه علیه تئاتر متعهد که طی سالهای 60 رواج یافته بود محسوب میشد و یونسکو که تمایل زیادی برای مقابله با این نوع تئاتر داشت به سمت نگارشی روی آورد که بیانگر احساسات درونی وی باشد. از این روی نمایشنامه شاه میمیرد نقطه عطفی در آثار این نویسنده بزرگ محسوب میشود. در این مقاله پس از بررسی اجمالی ویژگیهای تئاتر نو به شناسایی مشخصههایی میپردازیم که نمایشنامه شاه میمیرد را به عنوان نمایشنامهای کلاسیک از دیگر آثار یونسکو و سایر نویسندگان تئاتر نو متمایز میسازد.
یونسکو
شاه میمیرد
تئاتر نو
کلاسیسیسم
پیرنگ
ساختار
شخصیت
2013
12
22
نقد زبان و ادبیات خارجی
CLLS
20087330
20087330
1392
6
1
آنتوان برمن و نظریه «گرایشهای ریختشکنانه»؛ معرفی و بررسی قابلیت کاربرد آن در نقد ترجمه
محمد رحیم
احمدی
در این مقاله پس از معرفی نظریه «گرایشهای ریختشکنانه» آنتوان برمن، ترجمه شناس فرانسوی و تبیین آن با استفاده از مثالهای برگرفته از ترجمه آثار ادبی فرانسه به فارسی، برآنیم تا به بررسی کاربستپذیری و همچنین موانع احتمالی کاربرد این نظریه در نقد ترجمه در ایران بپردازیم. کاربست این نظریه در نقد متون ترجمه شده به فارسی حاکی از قابلیت استعمال آن در ترجمههای ادبی (به زبان فارسی) است.
گرایشهای ریختشکنانه
منطقیسازی
نقد ترجمه
آنتوان برمن
کاربستپذیری
بوتیقا
2013
12
22
https://clls.sbu.ac.ir/article_99618_41f332aec65fb854a8090b7ee6db4a14.pdf