نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• سیده رقیه آل شفیعی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

اگرچه تاکنون روایات، تحلیل‌ها و خوانش‌های‌‌‌ ‌بی‌شماری از اثرات جنگ بر جامعه ‌و هویت آمریکایی‌‒ به‌‌طور خاص‒ ‌‌انجام‌ ‌گرفته‌اند اما این فاجعۀ‌‌‌‌ انسانی فرهنگی هرگز اهمیت سترگ خود را از دست نداده و روایات کوچک و بزرگ آن هماره برای خوانش مجدد گسترده‌‌‌اند. مقالۀ‌ پیش‌ ‌‌‌رو ‌با اذعان به اهم موتیف‌‌ها و مواضع چالش‌‌‌‌برانگیز مطرح‌‌‌شده در رمان ‌پسا‌مدرن ‌سلاّخ‌خانه شماره پنج، ‌نظر به اینکه یکی از بحث‌برانگیزترین‌ آثار ‌در ادبیات پسا-جنگی‌ است، ذره‌‌‌‌‌‌بین کنکاش خود را بر نقطۀ‌ پیوند پدیده جنگ به ‌فلسفه و نگرش حیات ‌‌متمرکز می‌کند. بدیهی است که رمان ونه‌‌گات مانند سایر تولیدات ادبی پس از جنگ جهانی دوم بیش از همه مورد خوانش‌های روایی‌-‌ساختاری، روانکاوی و تاریخی قرار گرفته چنانکه عمدتاً تحت عنوان ‌روایت ‌چشمگیری از تأثیرات روان‌‌‌‌‌‌آسیب پدیدۀ‌‌ جنگ بر ابعاد گونه‌‌‌‌گون حیات فردی، سیاسی،‌‌ ‌اجتماعی و فرهنگی دوران پسا‌مدرن شناخته ‌شده‌ است. آنچه ‌در این مجال مورد بررسی نویسندۀ‌ مقاله‌ واقع شده ‌رویکرد رادیکال اثر نه ‌تنها در ساختار روایی داستان بلکه بالاخص در موضع فلسفی آن است چنانکه ساختارشکنی روایی تنها معبری است که داستان از گذار آن ‌زندگی را در کلام دلوزی‌ می‌‌فلسفد. چالشی که مقالۀ‌ حاضر در پی‌ پاسخ‌‌ آن ‌‌است در وهله‌ نخست علت و اهمیت روایت نامتعارف وقایع داستان است که همواره در هزارتوی هذیان‌‌گونه‌‌ای از خاطره، وهم و واقعیت تاریخی در نوسان است. همچنین، مقاله می‌کوشد پاسخی برای این مهم بیابد که چگونه خاطرات روان‌‌‌‌آسیب [نا]قهرمان داستان در نحلۀ‌ فلسفه مجال بهبود یافته و از این گذار امکان بازنویسی حقیقت‌ خلل‌ناپذیر تاریخی‌‌ای‌ را ممکن می‌سازد. نوشتار حاضر، در پی پاسخگویی به چالش‌های مطرح خود، رویکرد روایی متن را در تعامل و همپوشانی مستقیم‌ با نگرش فلسفی ژیل دلوزِ پساساختارگرا دانسته و نشان می‌دهد که روایت ونه‌‌گات از جنگ و مسائل و مصائب پیرامون آن نه تنها بازنمایی واقع‌گرایانه‌ای‌ ‌از یک حقیقت تاریخی نیست ‌بلکه درست یک تمرین ادبی-فلسفی با محوریت مفهوم صیرورت یا همان‌ شدن ‌است. در نهایت، با تحلیل سیاق‌ روایی‌ و نظری منحصر به فرد متن در امحاء مفاهیم پیش‌فرضِ پیشا-تاریخی از گذار نفی اصالت‌گرایی، ساختار زدائی، قلمروزدایی و قلمروزایی‌ دلوزی بر قدرت داستان در خلق و باز‌تولید مفاهیمی چون خاطره، تاریخ و زمان صحه‌ می‌گذارد. 

کلیدواژه‌ها

• خاطره روان‌‌‌‌آسیب
• ادبیات پسا-جنگ
• صیرورت
• اصالت‌گرایی
• ساختارزدائی
• قلمروزدایی و قلمروزایی

عنوان مقاله [English]

A Deleuzian Study of Subject, Time and Philosophy of Living in Slaughterhouse-Five as a Text of Becoming

نویسنده [English]

• Seyedeh Roghayeh Aleshafiee

IAU-Central Tehran Branch

چکیده [English]

The present research attempts to accomplish a re-reading of the novel Slaughterhouse-Five by Kurt Vonnegut, specifically in the light of Gilles Deleuze’s theoretical frame of mind centralized on the notion of ‘becoming’. This central idea of becoming versus being grounds Deleuze’s philosophical and critical approach toward every phenomenon, and particularly, discourse such as art, philosophy and literature. Like other post-structuralists, Deleuze believes that the major problem with the traditional Western thought since the time of Plato has been the essentiality of transcendentalism and concludes that this needs to be subverted. He accomplishes his theory by verifying the necessity of overcoming Platonism and thus, authorizing becoming. In fact, by deviating from an established origin or transcendental universe we ground the thought on the immanence of becoming. In this view, everything is just flowing in the flux of becoming-life. From Deleuze’s viewpoint, philosophy, literature and science are the powers of becoming by entailing new non-actualized possibilities. Accordingly, the present research reads through the lines of Slaughterhouse-Five as a text of becoming opposed to verisimilitude. This study tries to show the dominance of Deleuzean thought through the investigation of elements like form, the episodic narrative, the split time and psyches of characters, as well as the absence of causal relation between events. Thus, it is found that under the light of Deleuze’s notion of minor literature, Slaughterhouse-Five brings various forms of becoming in play to liberate text, thought, philosophy, history and life itself from the pre-determined images and definitions in order to show how the writer tried to cope with the traumatic memory of war and massacre by experiencing different forms of becoming and re-narrating war events from different perspectives.

کلیدواژه‌ها [English]

• neurosis
• post-war literature
• Becoming
• schizophrenia
• transcendentalism
• territorialization and deterritorialization